بیش از یک میلیارد نفر جمعیت معلولین درجهان زندگی می کنند که ۱۵% ساکنین کره زمین رابه خود اختصاص داده اند و درگوشه و کنار این جهان پهناورپراکنده شده اند . معلولین هم مانند سایر افراد تمایلات و خواسته های مشروعی دارند که به نوعی حقوق اجتماعی و شهروندی محسوب می شود , یکی ازاین حقوق , حق مسافرت و برخورداری از امکانات سفر و تفریح با استفاده از ابزار و تجهیزات مورد نیاز خود به صورت گروهی و یا همراه خانواده است . گذشته ازاین که تامین شرایط سفر و امکانات مورد نیاز برای تمام اقشارجامعه , منجمله معلولین و سالمندان ازوظایف دولت ها و حکومت هابشمار می رود , معذالک درسالهای اخیرفعالان اقتصادی درکشورهای پیشرفته که همواره بدنبال گشودن بازارهای جدید به روی سرمایه گذاری هستند , درزمینه گسترش توریسم معلولین , فعالیتهای چشمگیری را پایه گذاری کرده اند و درجهت تامین نیازهای گردشگران معلول و سالمند قدمهای خوبی برداشته اند . با بوجود آمدن بازارهایی با عنوان توریسم معلولین صدها شرکت و کمپانی صنعتی جهت تامین تجهیزات گردشگری معلولین در زمینه های هتل , رستوران , امکانات شهری, ایاب و ذهاب و وسایط نقلیه عمومی , تجهیزات سفرهای بین شهری اعم اززمینی , ریلی , دریایی و هوایی ابزار خاص گردشگری و … ظهور نمودند و این روند همچنان روبه رشد بوده و هرسال شاهد تبلور صنایع جدید دراین زمینه می باشیم .
براساس برخی آمارهای منتشره توسط سازمان جهانی جهانگردی UNWTO وموسسات وابسته به سازمان ملل متحد درخصوص توریسم معلولین , تنها در اروپا ازبین حدود ۸۰ میلیون نفر ساکنین معلول درکشورهای مختلف بیش از ۵۰ میلیون نفر درسال بین ۴ تا ۸ نوبت به سفرهای داخلی و خارجی می روند و به لحاظ استفاده ازتجهیزات و امکانات ویژه برای مسافرتشان رقمی بین ۳۰% تا ۲۰۰% بیشتر ازافراد سالم برای سفر هزینه می کنند و ازاین مسیر سالیانه رقمی بالغ بر ۱۳۰ میلیارد یورو برای اقتصاد گردشگری کشورهای اروپایی درآمد کسب می شود که ازبرخی بازارهای جهانی موجود نظیر گردشگری حلال و ….. افزون تراست .
افق روبه رشد صنعت توریسم معلولین , دولت ها را وادار نموده برای بهره بردن از این بازار بکر و پرمنفعت به فکر مناسب سازی شهرها و امکانات عمومی مورد نیاز گردشگران معلول و سالمند بیفتند و هرسال چندین شهر توریستی درجهان گواهی مناسب سازی شرایط برای معلولین راازمراجع کنترل وتطبیق استانداردهای مناسب سازی دریافت نمایند و با ایجاد رقابت دربین شهرهای مستعد برای ارائه خدمات به توریسم معلولین مقاصد جدیدی را برای گردشگران معلول و سالمند معرفی کنند .
این روند روبه رشد تا به حدی گسترش یافته که درسال ۲۰۱۴ کشور چین ازاتمام مناسب سازی یکصدمین شهر خود بر اساس نیازهای معلولین و سالمندان خبرداد و در سایر کشورهای اروپایی , آمریکایی , آسیایی و حتی آفریقایی شرایط بطور محسوسی درحال دگرگونی است .
درتعدادی کشورها, توریست های معلول قبل ازسفر با اطمینان کامل ازشرایط اقامتی , تفریحی و برنامه های گردشگری مقصد , بلحاظ تنوع و تعداد زیاد موسساتی که دراین زمینه فعالیت و رقابت دارند , بهترین و باصرفه ترین انتخاب را می توانند داشته باشند . دردنیای کنونی گردشگر معلول و سالمند دیگر دغدغه پیدا کردن هتل مناسب با موقعیت جسمی و محدودیت های حرکتی خود را ندارد و قبل ازسفرحتی می تواند موقعیت و امکانات هتل محل اقامت خود را درفضای مجازی مشاهده و نسبت به انجام تغییرات و تامین نیازهای خود با برگزارکنندگان تور و یا مدیریت هتل کشور یا شهر مقصد سفر رایزنی کند .
درکشورهای توریست پذیر سطح خدمات عمومی مانند خودروهای انفرادی و جمعی شهری و بین شهری مترو , تراموا , منوریل , قطار و ….. امکانات مورد نیاز برای حضور معلولین وسالمندان در محیط های فرهنگی , تاریخی , تجاری , خدماتی و حتی مناطق طبیعی و کوهستانی و ساحل دریا و جزایر , درحد بسیار مطلوبی رشد کرده است و گردشگران معلول وسالمند دیگر نظاره گر صرف , غروب خورشید درساحل و ….. نیستند و به خوبی از امکانات استفاده نموده و درقبال هزینه هایی که پرداخت می کنند لذت لازم را می برند . درعصر حاضر دیگر گردشگر معلول مجبور نیست بدلیل مهیا نبودن شرایط و نبود امکانات مسافرت خود را محدود به فرودگاه و لابی هتل محل اقامت و یابرخی مکانهای غیر توریستی و غیر تفریحی کند و این اختیار را دارد ازبین اماکن و محلهای گردشگری , تاریخی , تفریحی , اقامتی , پذیرایی و هرآنچه که مورد نیاز و خواست یک گردشگر است . موردی را برگزیند که به آن تمایل دارد , زیرا اطمینان دارد بسیاری ازمکانهای مورد توجه وی قابل دسترس بوده و تجهیزات مورد نیاز در این محل ها تهیه و تعبیه شد ه است .
متاسفانه مطالبی که دراین مقاله به آن اشاره داشتیم شبیه یک رویا برای معلولین و سالمندان کشورمان است . زیرا کمترین شرایط و امکانات موجود درکشورهای پیشرفته در زمینه گردشگری قابل دسترس درکشور ماوجودندارد و توریست معلولین درکشور ما هنوزمفهوم و معنای خود را پیدا نکرده است .
اما اگر قراراست این کشور درافق ۱۴۰۴ به اهداف تعیین شده سند چشم انداز توسعه اقتصادی , اجتماعی در رابطه با جذب ۲۵ میلیون گردشگر خارجی و کسب ۳۰ میلیارد دلار درآمد ارزی ازمحل توریسم ورودی دست یابد . باید در زمان حدود نه سال باقیمانده همگام با توجه به زیرساختهای اساسی و نیازهای گردشگری عمومی , درزمینه ایجاد شرایط برای گردشگران معلول و سالمند نیز اقدامات و برنامه های اساسی و زیربنایی طراحی و به مرحله اجراء درآید و سازمانهای ذیربط با اختصاص اعتبارات لازم به این بخش ازصنعت توریست و حمایت از سرمایه گذاران و ایده پردازان به این قسمت ازبازار گردشگری که اتفاقا” بسیار پرمنفعت و اقتصادی هم هست توجه جدی نمایند .
باید قبول کنیم درصد بالایی ازگردشگران جهانی که مشتاقانه تمایل سفر به ایران و دیدار ازجاذبه های تاریخی , فرهنگی , مذهبی , طبیعی و …. این مرزو بوم رادارند گردشگرانی هستند که به علت موقعیت های جسمی , نیاز به امکانات و تجهیزات خاص دارند و در قبال ارزی که به این کشور می آورند توقع فراهم بودن ساختارهای شهری درکلیه زمینه ها و ابزار وتجهیزات قابل دسترس که هم اکنون یکی ازشاخه های مهم توریسم درجهان به حساب می آید را دارند .
ضمن آنکه فراموش نکنیم بیش از ۱۷ میلیون نفرمعلولین وسالمندان ایرانی نیز همانند سایرگروههای اجتماعی تمایل به سفر وتفریح دارند و اکثر مواقع توان مالی لازم برای تامین هزینه های سفر , اقامت و لذت بردن از مواهب مسافرت و بویژه سفر به مناطق مختلف کشورمان دراختیارشان هست , ولی متاسفانه بدلیل عدم برنامه ریزی و تامین زیرساخت هااز این حق طبیعی و اجتماعی که کمترین حقوق شهروندی است محروم مانده اند و این ضعف علاوه بر بی توجهی و نادیده گرفتن تمایلات انسانی و نیازهای روحی و معنوی این اکثریت خاموش , بازارهای اقتصادی و گردشگری کشور را نیز ازدسترسی به درآمدهای هنگفت که قادر است اقتصاد هرمنطقه ایی را متحول نماید بی نصیب گذاشته است.
منبع: سایت آداک گردشگران معلولین