گرچه براساس اصول 31 و 43 قانون اساسی، دولت موظف است برای اقشار نیازمند، مسكن مناسب تهیه كند اما آنچه كه با عنوان مسكن مهر از سالهای گذشته در كشور آغاز شد، هرگز نتوانسته این رسالت قانونی را به شیوه ای مناسب به فرجام برساند.
رویایی كه برای برخی تعبیر و برای عدهای كابوس شد
به گزارش خبرنگار ایرنا، از سال 86 كه طرح مسكن مهر در استان كرمانشاه كلید خورد، تاكنون كلید 33 هزار واحد مسكونی در شهرهای بالای 25 هزار نفر تحویل متقاضیان شده در حالی كه طبق سهمیه تخصیصی به این استان باید 47 هزار و 500 واحد تحویل می شد.
در 14 شهر زیر 25 هزار نفر جمعیت استان كرمانشاه نیز سه هزار و 550 واحد تحویل شده در حالی كه مطابق سهمیه تخصیصی به استان باید تاكنون پنج هزار و 550 واحد تحویل متقاضیان می شد.
طرح مسكن مهر در استان كرمانشاه گرچه امیدهای زیادی برای خانه دار شدن بخش بزرگی از مردم را ایجاد كرد اما مشكلاتی هم دارد كه در این نوشتار تلاش شده به مهمترین آنها اشاره شود.
ظاهرا در این طرح آنهایی كارشان را به موقع و بی سر و صدا به كاردان سپردند و از توان شركت های تخصصی انبوه ساز مسكن بهره گرفتند، توفیق بیشتری یافتند اما تعاونی هایی هم كه طرح را به پیمانكاران خرد دادند با هزار گیر و گرفتاری كارشان را تمام كردند یا هنوز تمام نشده و فقط خون به دل مردم چشم انتظار مسكن می كنند.
به این مشكلات باید به مسایلی مانند تورم شدید سال های 90 و 91 و بالا رفتن قیمت مصالح ساختمانی هم اشاره كرد كه چرخ مسكن مهر استان را برای مدتی پنچر كرد اما با تمهیدات دولت یازدهم چرخه تكمیل این واحدها شتاب مناسب تری به خود گرفته است.
* اصل طرح مسكن مهر درست اما!
معاون هماهنگی امور عمرانی استانداری كرمانشاه در گفت و گو با ایرنا گفت: اصل طرح مسكن مهر درست است زیرا همیشه اقشاری در جامعه هستند كه نیاز به مسكن دارند ولی نمی توانند این نیاز را برآورده كنند از این رو دولت برای خانه دار شدن این افراد ایفای نقش می كند.
مجتبی نیك كردار اظهار كرد: در زمان دولت های نهم و دهم این طرح با رقم بزرگ حدود سه میلیون مسكن كلید خورد كه اولین مشكل این طرح مكان یابی آن در شهرها بود اما خوشبختانه به دلیل تصمیم گیری مسوولان وقت استان، مكان های خوبی چسبیده به شهر برای این طرح در نظر گرفته شد در حالی كه در برخی از استان ها سایت های مسكن مهر فاصله زیادی از شهرها دارند.
وی اظهار كرد: از زمان روی كار آمدن دولت یازدهم اعلام كردیم كه متعهد به اتمام طرح مسكن مهر هستیم اما در دولت قبل چون از نظر اعتبار در وضعیت بهتری بود، قرار بر این شد كه بودجه تامین زیرساخت های مسكن مهر را یك سوم دولت، یك سوم راه و شهرسازی و یك سوم نیز از منابع استانی تامین كنند ولی در ادامه مسیر به مشكل كمبود اعتبار برخورد كردیم از این رو مجبور شدیم از سایر منابع استانی برای مسكن مهر بودجه بیشتری در نظر بگیریم تا این طرح در استان تكمیل بشود.
* راهكارهای شورای تامین مسكن استان كرمانشاه
معاون هماهنگی امور عمرانی استانداری كرمانشاه، از تشكیل شورای تامین مسكن استان در اول اردیبهشت امسال و تصویب 21 مصوبه به منظور رفع مشكلات طرح های مشكل دار مسكن مهر در استان، خبر داد.
نیك كردار گفت: 700 واحد ساخته شده متعلق به ارتش در منطقه چشمه سفید كرمانشاه است كه مشكل آب دارد؛ لذا تصمیم گرفتیم این مشكل را برطرف كنیم.
این مسئول اضافه كرد: در شهر قصرشیرین نیز 300 واحد داریم كه 160 واحد دارای 75 درصد پیشرفت فیزیكی و 140 واحد هم هنوز ساخته نشده است؛ همچنین 96 واحد هم متقاضی ندارد كه با توجه به مشكلی كه با پیمانكار بر سر قیمت وجود دارد، اتمام حجت كردیم ظرف یك ماه باید با پیمانكار بر سر یك قیمت معقول توافق بشود چون ظاهرا پیمانكار زیاده خواهی می كند.
نیك كردار در ادامه بیان داشت: در شهرستان دالاهو 480 واحد داریم كه به تازگی پیمانكار آن را تغییر دادیم، همچنین در بخش بیستون نیز 256 واحد وجود دارد كه متقاضی ندارند و حتی آگهی منتشر كردیم كه اگر این واحدها به فروش نروند، به صورت آزاد واگذار شوند.
وی گفت: حدود 400 واحد از طرح یك هزار واحدی پاوه و تعدادی واحد هم در ماهیدشت متقاضی ندارند.
نیك كردار افزود: در جلسه شورای تامین مسكن مقرر شد پروژه ستارگان ماندگار سپاه از لیست پروژه های مسكن مهر كرمانشاه خارج شود و در گزارش عملكرد استان لحاظ نشود.
وی در خصوص ظرفیت های خالی طرح مسكن مهر مرادآباد ناجا نیز، گفت: مقرر شد از طریق اطلاع رسانی، ارگان ها و سازمان هایی را كه متقاضیان نیازمند تامین مسكن دارند به این پروژه معرفی كنند.
براساس اعلام معاون هماهنگی امور عمرانی استانداری، برای طرح مسكن مهر شهرك تلاش كرمانشاه نیز به طور خاص تدابیر و مصوبه هایی در نظر گرفته شده است.
وی در ادامه افزود: در شورای تامین مسكن استان همچنین مقرر شد كه شهرداری معابر باقیمانده مسكن مهر رازی كرمانشاه را آسفالت كند و فرمانداری كرمانشاه هم نسبت به محصور كردن محوطه مسكن مهر سجادیه به منظور تامین امنیت این پروژه اقدام نماید.
نیك كردار گفت: امیدواریم با این مصوبات پرونده تمام پروژه های مسكن مهر استان به صورت كامل در سال 95 بسته شود و سال 96 آخرین سال تحویل این واحدها باشد.
* احداث فروشگاه در مجتمع های بزرگ
براساس گفته های نیك كردار، در شورای مسكن استان مصوب شده كه در سال 95، عملیات ساخت 2 طرح تجاری به صورت مشاركتی و سه طرح به صورت پیمانی آغاز شود.
وی اظهار كرد: پروژه های مشاركتی كه به صورت هایپر ماركت (فروشگاه بزرگ) است، شامل طرح پنج هزار و 915 متر مربعی شهرك رازی كرمانشاه و چهار هزار و 751 متر مربعی دولت مهر (دولت آباد) كرمانشاه است؛ همچنین سه پروژه پیمانی دیگر نیز در دولت آباد و رازی كرمانشاه در دستور كار قرار دارند.
ساخت سه باب مسجد، 10 باب مدرسه، پنج باب خانه بهداشت در پروژه های رازی و دولت آباد كرمانشاه، ولی عصر سنقر، مهر دشت كنگاور و شهرك امام رضا صحنه، همچنین سه باب مجتمع ورزشی در دولت مهر كرمانشاه و ولی عصر سنقر و نیز یك باب كتابخانه در دولت مهر كرمانشاه از جمله خدمات انجام شده ای است كه نیك كردار به آنها اشاره كرد.
وی اضافه كرد كه 10 باب مسجد دیگر نیز با پیشرفت فیزیكی 50 درصد در پروژه های مسكن مهر استان كرمانشاه در حال احداث است.
* تاخیر 2 ساله در شروع ساخت مسكن مهر
معاون مسكن اداره كل راه و شهرسازی استان كرمانشاه نیز، تاخیر 2 ساله در ساخت مسكن مهر استان را ناشی از مشكلات تامین زمین مورد نیاز برای طرح های مسكن مهر برشمرد.
عبدالرضا غفوری به ایرنا گفت: از سال 86 تا 87 ما پیگیر تامین زمین شدیم كه توانستیم زمین های خوبی تملك یا تغییر كاربری بدهیم و یا بخشی را هم الحاق به محدوده نماییم.
وی افزود: از سال 88 در قالب زمین هایی كه تهیه شده بود، عملیات آماده سازی را آغاز و از سال 89 نیز عملیات احداث را شروع كردیم.
غفوری اظهار كرد: سهمیه مسكن مهر استان كرمانشاه 47 هزار و 500 واحد تعیین شد كه این آمار مربوط به شهرهای بالای 25 هزار نفر جمعیت است.
وی گفت: این آمار كارشناسی شده و براساس طرح جامع مسكن استان و برابر نیاز مردم استان تا سال 91 در نظر گرفته شده بود و به همین دلیل است كه در استان های دیگر طرح های بدون متقاضی زیاد است اما در استان كرمانشاه طرح بدون متقاضی در شهرهای بالای 25 هزار نفر جمعیت نداریم.
* ساخت 33 هزار واحد مسكونی
معاون مسكن اداره كل راه و شهرسازی استان، از ساخته شدن 33 هزار واحد از سهمیه 47 هزار و 500 واحدی استان در شهرهای بالای 25 هزار نفر جمعیت خبر داد.
غفوری بیان داشت: از واحدهای ساخته شده حدود 27 هزار واحد فروش اقساطی شده و كارت قسط گرفته اند اما هنوز 6 هزار واحد تقسیط نشده است.
وی اضافه كرد: طبق قانون، لازمه تحویل واحدها قسط بندی تسهیلات است كه متاسفانه بعضی از تعاونی ها به این موضوع توجه نكرده اند و عده زیادی از مردم بدون تقسیط تسهیلات در واحدهای خودشان مستقر شده اند كه این موضوع تخلف است.
غفوری افزود: حدود 25 هزار واحد مسكن مهر برای شهر كرمانشاه تعریف شده و برخی از این طرح ها مانند مسكن مهر سجادیه با یك هزار و 240 واحد كه توسط انجمن صنفی انبوه سازان با استفاده از فناوری های نوین ساخته شده، از لحاظ كیفیت طراحی و ساخت به تایید كارشناسان مركز جزو بهترین طرح های سطح كشور است.
* توقف 6 هزار واحد مسكن مهر
معاون مسكن اداره كل راه و شهرسازی استان كرمانشاه، گفت: اكنون طرح های مشكل دار ما شامل طرح 2 هزار واحدی شهرك تلاش، یك هزار و 300 واحدی مرادآباد بنیاد تعاون ناجا و طرح ستارگان ماندگار سپاه است كه حدود 6 هزار واحد از كل سهمیه مسكن مهر استان را شامل می شود اما راه و شهرسازی در توقف این طرح ها نقشی ندارد و مشكلات از ناحیه تعاونی ها می باشد.
غفوری بیان داشت: متاسفانه طرح های ستارگان ماندگار سپاه و مرادآباد نیروی انتظامی به طور قطع در سال 95 فعال نخواهند شد، همچنین از طرح پنج هزار واحدی پردیس ارتش سه هزار و 700 واحد اجرایی شده و مابقی در مرحله اجرایی قرار دارد كه ممكن است تعدادی از این واحدها در سال 96 تكمیل شود.
او همچنین در مورد طرح شهرك تلاش، گفت: پیگیر مشكلات حقوقی این واحدها و نسبت به حل آنها خوشبین هستیم زیرا همه مسئولان از جمله استاندار، معاون عمرانی، اداره تعاون، مسكن و شهرسازی و بانك این اراده را دارند كه مشكل این شهرك حل شود.
غفوری، در مورد دلایل به وجود آمدن این مشكلات، اظهار كرد: شتابزدگی و آمار بالایی كه برای استان تعریف شد تا حدی بر توقف و كندی طرح تاثیرگذار بود؛ همچنین انگیزه سازنده های مسكن به دلیل پایین بودن قیمت ساخت نیز كم بود زیرا براساس دستورالعمل وزارت راه و شهرسازی هر متر مربع خانه های مسكن مهر تعرفه ای بین سه تا سه میلیون و 100 هزار ریال داشت در حالی كه در همان زمان هزینه ساخت بیشتر از این رقم بود.
به گفته این مسئول، در برخی از موارد مردم نیز سهم آورده شان را به هنگام پرداخت نكردند؛ همچنین تورم فزآینده سالهای 90 و 91 و افزایش قیمت مصالح ساختمانی هم عوامل بازدارنده ای بود كه باعث توقف طرح های مسكن مهر شد كه با تصمیم دولت مبنی بر پرداخت مابه تفاوت افزایش قیمت ها در سه مرحله به پیمانكاران، دوباره فعالیت ها از سر گرفته شد.
معاون مسكن اداره كل راه و شهرسازی كرمانشاه، با اشاره به اینكه تمام خدمات مورد نیاز از قبیل تجاری، ورزشی، درمانی، آموزشی و حتی مسجد برای طرح های بزرگ در نظر گرفته شده، گفت: در زمینه خدمات تجاری، مجتمع هایی در سایت های دولت آباد و رازی داشتیم كه به دلیل ركود اقتصادی و تمایل نداشتن سرمایه گذاران بخش خصوصی، تصمیم داریم برای رفع نیازهای اولیه ساكنان، تا 2 ماه آینده زمین های تجاری كوچكی را كه به صورت تفكیك شده و قطعه بندی شده واگذار كنیم.
* مسكن مهر در شهرهای زیر 25 هزار نفر استان كرمانشاه
آنگونه كه از ابتدای طرح مسكن مهر مشخص شد وظیفه ساخت مسكن مهر در شهرهای زیر 25 هزار نفر جمعیت برعهده بنیاد مسكن انقلاب اسلامی است به همین منظور با معاون امور مسكن شهری بنیاد مسكن انقلاب اسلامی استان كرمانشاه در مورد وضعیت ساخت این واحدها گفت و گو كردیم.
شمس الله خدادادی، در این خصوص گفت: سهمیه مسكن مهر استان در 14 شهر زیر 25 هزار نفر جمعیت، پنج هزار و 549 واحد بود كه از این تعداد سه هزار و 552 واحد پایان كار گرفته و سه هزار و 450 واحد نیز تقسیط شده است.
وی اظهار كرد: از این تعداد، حدود 2 هزار واحد باقی مانده كه 480 واحد مربوط به واحدهای بدون متقاضی است و 700 واحد نیز مربوط به طرح مسكن روستای چشمه سفید ارتش است كه مراحل ساخت آن تمام شده و تنها مشكل تامین آب دارند.
خدادادی، طرحهای بدون متقاضی را شامل طرح 128 واحدی ماهیدشت با 52 درصد پیشرفت فیزیكی، 256 واحدی بیستون با 62 درصد پیشرفت فیزیكی و 96 واحدی قصرشیرین با 55 درصد پیشرفت فیزیكی نام برد و افزود: اكنون در حال فراخوان برای نام نویسی متقاضی هستیم.
* نگاهی به وضعیت فنی و مهندسی واحدهای مسكن مهر استان كرمانشاه
طراحی، اجرا و نظارت بر ساخت و سازهای بخش خصوصی، سه فعالیت سازمان نظام مهندسی ساختمان استان كرمانشاه است كه به گفته رییس این سازمان، در مرحله اجرای طرح مسكن مهر به دلیل فعالیت شركت های انبوه ساز مسكن كنار گذاشته شده اند و اكنون تنها وظیفه طراحی و نظارت بر طرح های مسكن مهر را بر عهده دارند.
سعید مرادی گفت: قرار بود سازمان نظام مهندسی در زمینه طراحی 50 درصد تخفیف و در زمینه نظارت 20 درصد تخفیف در هزینه و 30 درصد تخفیف در ظرفیت مهندسی داشته باشد؛ تا اینكه هیات دولت مصوبه ای را ابلاغ كرد كه به صورت مقطوع نظارت بر كلیه پروژه های مسكن مهر به ازای هر متر مربع 30 هزار ریال انجام شود.
وی افزود: البته خیلی از مهندسان مطرح و با سابقه حاضر نبودند طرح های مسكن مهر را با متری 30 هزار ریال انجام بدهند و ما مجبور شدیم از مهندسان كم تجربه استفاده كنیم.
* برخورد با متخلفین در شورای انتظامی
مرادی با بیان اینكه برخی از خانه های ساخته شده كیفیت بالایی دارند اما برخی نیز مشكل دار هستند، اضافه كرد: اكنون پرونده هایی در شورای انتظامی داریم و در مواردی حق را به مالكین دادیم و حتی علیه مهندس ناظر هم حكم صادر شد.
وی اظهار كرد: شورای انتظامی یك نماینده از دادگستری دارد كه معمولا قاضی عالی رتبه ای را معرفی می كنند و حقوقدان این شورا محسوب می شوند و چهار نفر هم از رشته های مكانیك، عمران و معماری به انتخاب هیات مدیره برای مدت سه سال از شورای مركزی حكم می گیرند.
به گفته این مسئول، اعضای این شورا براساس قانون می توانند تا لغو پروانه مهندس ناظر هم حكم انضباطی بدهند.
رئیس سازمان نظام مهندسی گفت: در مجموع فقط 2 مورد از طرح های ما دچار مشكل نشد كه یكی در دولت آباد دیگری هم در شهرك سجادیه بود؛ به این دلیل كه مسئولیت ساخت این طرح ها با شركت های انبوه ساز مسكن بود و تعاونی ها در روند ساخت دخالت نداشتند.
مرادی گفت: در سایر طرح ها، مشكل این بود كه تعاونی ها بطور مستقیم پیمانكار انتخاب می كردند و در كار دخالت می كردند ضمن اینكه ناآگاهی افراد تعاونی كه فنی نبودند باعث می شد كه پیمانكاران خوبی را انتخاب نكنند و هنگام اجرا نیز چون این پیمانكاران فقط به دنبال منافع خودشان بودند با اقداماتی كه انجام می دادند كار را به تنش می كشاندند.
* كمك برای عبور از ایستگاه توقف!
مرادی در خصوص كمك این سازمان به طرح های متوقف شده، اظهار كرد: در كمیسیون چهار جانبه كه متشكل از معاون هماهنگی امور عمرانی استانداری، نظام مهندسی، شهرداری و اداره راه و شهرسازی است، مصوبه ای برای اجرایی شدن طرح های متوقف شده مانند شهرك تلاش داشتیم.
به گفته وی، طبق این مصوبه مهندسان قبلی اگر حاضر به ادامه كار نظارت باشند برای باقیمانده كار، 15 درصد دریافت می كنند و سهمیه ای هم از مهندس كم نمی شود؛ همچنین برای معرفی مهندس ناظر جدید مقرر شد كه برای باقیمانده طرح 30 درصد پرداخت شود و 50 درصد هم تخفیف در سهمیه مهندس بدهیم از این رو ایده مناسبی برای كمك به طرح هایی كه مهندسین برای تمدید نظارت مبالغ زیادی درخواست كرده بودند، تلقی می شود.
مرادی افزود: در مجموع سازمان نظام مهندسی بر 2 میلیون و 921 هزار و 793 متر مربع مسكن مهر شهر كرمانشاه و یك میلیون و 184 هزار و 621 متر مربع مسكن مهر شهرستانهای استان نظارت داشته است.
* مردم چه می گویند؟
علی آبادی 40 ساله و راننده تاكسی از متقاضیان طرح متوقف شده شهرك تلاش كرمانشاه است كه به خبرنگار ایرنا گفت: از سال 86 پول واریز كرده و به دلیل درگیری بین هیات مدیره تعاونی و پیمانكار 9سال است كه این طرح طول كشیده و هنوز هم تكمیل نشده در حالی كه قرار بود تا سال 90 واحدها را تحویل بدهند.
اما در سمت دیگر شهر كرمانشاه، پروژه پنج هزار واحدی دولت آباد قرار دارد كه ساكنین آنجا حرف های متفاوتی دارند.
رحیمی معلم 30 ساله ساكن مسكن مهر دولت آباد، می گوید: كاش دوباره طرح واگذاری واحدهای مسكن مهر به شكل اولیه در دستور كار قرار گیرد زیرا خیلی از خانواده ها وجود دارند كه نیاز اساسی به این واحدها دارند كه هم اكنون ثبت نام انجام نمی شود.
او اضافه كرد: امروز واحدهای مسكن مهر به صورت آزاد چند برابر قیمت خرید و فروش می شود.
مطلب دیگری كه این شهروند مورد اشاره قرار داد، اینكه اقساط پرداختی واحدهای مسكن مهر برای خانواده های فقیری كه اینجا زندگی می كنند بسیار بالاست زیرا برخی از آنها آن قدر بی بضاعت هستند كه ماه به ماه منتظر گرفتن یارانه هایشان هستند تا زندگی شان بگذرد، حالا از كجا سه میلیون ریال برای پرداخت قسط خانه بیاورند؟
غلامی بازنشسته 65 ساله و ساكن مسكن مهر دولت آباد نیز گفت: مسكن مهر، خیلی از خانواده هایی كه اصلا فكرش را نمی كردند روزی صاحب خانه شوند را صاحب خانه كرده است.
وی افزود: واحدهای مسكن مهر شهرك دولت آباد از نظر قیمت بسیار بهتر از واحدهای مسكونی داخل شهر است ولی به نظر می رسد از مصالح ساختمانی خوبی استفاده نشده است.
جمهور، كفاش 45 ساله و معلول جسمی است و از ساكنان مسكن مهر شهرك سجادیه، ادعا می كند: مسكن مهر این شهرك به دلیل نداشتن دیواركشی محوطه از لحاظ سرقت و بزه های اجتماعی وضعیت بدی دارد.
یعقوبی كه مدیر یكی از بلوك های مسكن مهر شهرك سجادیه است، نیز گفت: مردم این شهرك توان پرداخت قبض های برق و آب خود را ندارند از كجا بیاورند سه میلیون ریال در ماه قسط بدهند.
باغ فلكی كه نقاش ساختمان است و 35 سال سن دارد از بوی بد فاضلاب و تهویه سرویس های بهداشتی شاكی است.
وی گفت: مسكن مهر شهرك سجادیه متعلق به خانواده های تحت پوشش كمیته امداد و بهزیستی است اما بیش از 50 درصد این خانواده ها توان پرداخت اقساط خود را ندارند و امتیاز مسكن مهر خود را می فروشند.
گزارش از جواد الماسی و عبادالله آذرگون خبرنگاران مركز كرمانشاه