به بهانه ی روز جهانی ناشنوایان
صدایی خاموش، دستانی گویا
روز جهانی ناشنوایان، فرصتی ارزشمند برای رسیدگی و یاری رساندن به ناشنوایان و کم شنوایان است. آنانی که به حمایتی همه جانبه نیاز دارند تا دستان گویای خویش را قوت بخشند و در سکوت پنهان خود به خواسته های کوچکشان دست یابند.
سخن گفتن، یکی از ویژگی های ارزشمند بشر و یک نیاز اساسی برای برقراری ارتباط با دیگر افراد جامعه است. انسان باید پیش از سخن گفتن از قدرت شنوایی برخوردار باشد تا کلمات و واژه ها را به صورت گفتاری دریابد و با استفاده از آواها و راندن کلمات بر زبان، مفهوم های مورد نظر خود را به دیگران منتقل کند. اما بعضی از انسان ها به دلیل برخی از ویژگی های فیزیولوژیکی از قدرت شنوایی برخوردار نیستند و به همین دلیل باید از شیوه های دیگری برای انتقال مفهوم بهره گیرند.
افرادی که مشکل شنوایی دارند به 2 گروه ناشنوا و کم شنوا تقسیم می شوند، ناشنوا به فردی گفته می شود که اختلال شنوایی او از روند پردازش موفقیت آمیز اطلاعات کلامی که از راه شنیدن به دست می آید، جلوگیری می کند و کم شنوا افرادی را شامل می شوند که با استفاده از وسایل کمک شنوایی بتوانند از باقی مانده ی شنوایی خود در پردازش و فرآیندسازی اطلاعاتی که از راه شنیدن به دست می آورند، استفاده کنند.
زبان اشاره، زبان ارتباط ناشنوایان است که قانون مدنی ایران در 1307 هجری خورشیدی آن را به عنوان وسیلهای برای تفهیم و تفاهم این دسته از افراد به رسمیت شناخت. بر پایه ی منابع تاریخی زبان اشاره، از دوره ی بقراط حکیم برای ناشنوایان مرسوم بوده است اما جبار باغچه بان نخستین فردی بود که زبان اشاره را به ایرانیان شناساند. او نخست، کودکستان ناشنوایان را با نام باغچه ی اطفال در تبریز راه اندازی کرد و سپس در راه تربیت کودکان ناشنوا گام برداشت. باغچه بان برای نخستین بار روش آموزش الفبای دستی و ترکیبی را به منظور آموزش ناشنوایان به کار برد و با این اختراع، خدمتی ماندگار به ناشنوایان و کم شنوایان ارایه داد.
بر پایه ی پژوهش های صورت گرفته در مرکزهای علمی معتبر، تشخیص زودهنگام کم شنوایی یا ناشنوایی در درمان آن بسیار موثر خواهد بود. این تحقیق ها نشان می دهد سنجش میزان شنوایی در هر مرحله از زندگی فرد و در هر زمان که والدین نسبت به شنوایی کامل فرزند خود تردید داشته باشند، با مراجعه به مرکزهای معتبر، بدون کمترین خطری پیگیری و انجام می شود. اندازه گیری میزان شنوایی نیازمند مطالعه ی این اختلال ها با دستگاهایی به نام «ادیومتری» است.
سی ام سپتامبر برابر هشتم مهر روز جهانی ناشنوایان، روزی به منظور برپایی جشن های مختلف در سراسر جهان برای این دسته از افراد جامعه است، این جشن نخستین بار از طرف کنگره ی جهانی ناشنوایان در 1958 میلادی برگزار شد. هفته ی پایانی سپتامبر نیز به بهانه ی درگذشت «شرایر» نخستین رییس ناشنوای، فدراسیون ناشنوایان و دانشگاه گالوت به عنوان هفته ی جهانی ناشنوایان نامگذاری شده است.
فدراسیون جهانی ناشنوایان(WFD) هدف از این نام گذاری را ارتقای فرهنگ ارتباط با ناشنوایان، دانسته هایی از زبان اشاره و آگاهی سیاست مداران و همه ی مردم از دستاوردهای این قشر و مشکل های پیش روی آنان، عنوان کرد. این فدراسیون با انتخاب شعار «با حق داشتن زبان اشاره، کودکان ناشنوای ما توانمند می شوند» برای 2015 میلادی، زبان اشاره را به عنوان زبانی معتبر برای انتقال اندیشه ها، ایده ها و احساس های این گروه از جامعه معرفی می کند.
**به بهانه ی روز جهانی ناشنوایان پژوهشگر گروه اطلاع رسانی ایرنا با «مهدی غلامی» مدیرعامل کانون ناشنوایان ایران به گفت و گو پرداخت.
مهدی غلامی با اشاره به تعداد زیاد افراد و خانواده هایی که با مشکل شنوایی روبرو هستند، گفت: بر پایه ی آخرین آمار اعلام شده یک میلیون تن از افراد کشور را ناشنوایان و کم شنوایان تشکیل می دهند، البته این سنجش ها به دلیل مراجعه نکردن برخی از افراد ناشنوا در منطقه های دور افتاده به مرکزهای بهزیستی دقیق و جامع نیست. مشکل های شنوایی این افراد یا به صورت مادرزادی بوده یا در اثر حادثه، بیماری، جنگ و … ایجاد شده است. اکنون 99 کانون ناشنوایان در سراسر کشور فعال هستند که برای بررسی و حل مشکل های این جمعیت گام بر می دارند.
در این میان کانون ناشنوایان ایران در تلاش است تا این مرکزها را با یکدیگر هم صدا و یکپارچه سازد و تعامل خاصی را برای حل معضلات ناشنوایان میان آنان ایجاد کند. وزارت کشور و سازمان بهزیستی به این منظور همکاری لازم را با این کانون ها آغاز کرده اند تا این مرکزها را برای دستیابی به اهدافشان در ساماندهی این قشر جامعه در زیر یک نام، پرچم و سازمان، یاری کنند.
وی درباره ی شیوه ی برخورد جامعه با ناشنوایان و کم شنوایان اظهار داشت: اکنون با فرهنگ سازی های صورت گرفته مردم به خوبی با ناشنوایان و کم شنوایان برخورد می کنند و در تلاش هستند تا ارتباط مناسبی با آنها برقرار کنند. بیشتر مردم می توانند در هنگام رویارویی با فرد ناشنوا یا کم شنوا با صبر و روی گشاده به سخنان آنان که به طور معمول با زبان اشاره یا حرکات لب انجام می گیرد، توجه کنند و پس از کسب اطلاعات با شمرده صحبت کردن به پرسش یا خواسته ی آنان پاسخ گویند. ناشنوایان آنقدر از کوچکترین حرکت یک فرد عادی و حتی یک لبخند ساده برای برقراری ارتباط خشنود می شوند که ارزش آن با هیچ چیز قابل سنجش نیست.
مدیرعامل کانون ناشنوایان ایران در ادامه بیان داشت: اگر افراد جامعه از دوره ی کودکی زبان اشاره را به صورت سطحی بیاموزند، می توانند با بهره گیری از آن ارتباط بهتری با ناشنوایان داشته باشند. اهمیت این امر سبب شده است تا با همکاری بهزیستی کتابچه های آموزشی به این منظور تهیه و برای استفاده و یادگیری در مکان های عمومی همچون اتوبوس، مترو و … قرار داده شود. والدینی که کودک آن ها با مشکل شنوایی روبرو است باید در برابر این مشکل صبوری به خرج دهند و کودکشان را به حال خود رها نکنند.
آنان با پیگیری های پزشکی لازم و شرکت دادن فرزندانشان در دوره های گفتار درمانی می توانند در هر چه کمتر شدن این معضل برای فرزند خود تلاش کنند. خانواده ها باید فرزندان خود را در جمع ها حضور دهند و آنان را افرادی اجتماعی تربیت کنند تا بدون هیچ ترس و نگرانی در میان مردم حاضر شوند و با آنها ارتباط برقرار کنند. انجام این امور می تواند در زندگی اجتماعی آنان در آینده بسیار موثر باشد و به رشد و پیشرفت آنها کمک کند.
وی با اشاره به سهمیه سه درصدی برای استخدام معلولان، یادآور شد: ناشنوایان در میان دیگر معلولان کمتر استخدام می شوند اما انتظار می رود مسوولان تفاوتی را در اختصاص این سهمیه به گروه های مختلف معلول در نظر نگیرند و تمامی آنان را به صورت یکسان و با سهم برابر برای ارایه ی شغل در نظر بگیرند.
مهدی غلامی درباره تشکیل کانون ناشنوایان ایران خاطر نشان کرد: این مرکز از 1339 هجری خورشیدی به صورت مردم نهاد تشکیل شده و پایه ی تامین بودجه ی آن وابسته به کمک های مردمی بوده که از چند سال پیش کاهش یافته است. بودجه های دولتی که به وسیله ی وزارت کشور و سازمان بهزیستی ارایه می شود بسیار محدود است و تنها در ازای ارایه ی یک طرح کاربردی و مفید به وسیله ی کانون به این مرکز ارایه می شود.
وی از مردم نوع دوست ایران اسلامی خواستار شد، بیش از پیش این قشر را مورد توجه قرار دهند و با کمک های مالی، مسوولان این کانون ها را در هر چه بهتر انجام دادن برنامه هایشان یاری کنند. وی از نهادها و شرکت های مختلف فعال کشور نیز درخواست کرد بخشی از کمک های خیرخواهانه ی خود را به انجام دادن امور مربوط به ناشنوایان اختصاص دهند.
مدیرعامل کانون ناشنوایان ایران با قدردانی از خدمت های سازمان بهزیستی به این کانون بیان داشت: توان بخشی و توانمند سازی، ارایه ی لوازم کمک آموزشی و برگزاری کارگاه ها از جمله خدمت های این سازمان به ناشنوایان است. وی نقش شهرداری و سرای محله را نیز در این یاری رسانی ها بسیار موثر دانست و با قدردانی از آنان خواستار ادامه ی این کمک ها شد. ارایه ی خدمات نرم افزاری، برگزاری نمایشگاه های فرهنگی و صنایع دستی با همکاری موسسه های مختلف، آموزش زبان اشاره برای ناشنوایان و مردم عادی، تربیت و اعزام رابط برای تسهیل امور ناشنوایان به سازمان ها، نهادها، مراجع حل اختلاف و … از جمله فعالیت های این کانون است که در آینده نزدیک برگزاری کلاس های گفتار درمانی نیز به آن افزوده خواهد شد.
وی در پایان با بیان اینکه کانون ناشنوایان ایران از اعضای اصلی مجمع عمومی فدراسیون جهانی ناشنوایان است، عنوان کرد: کنفرانس های این فدراسیون هر چهار سال یکبار برگزار می شود که مرداد سال جاری با ریاست «کالین آلن» از کشور استرالیا در ترکیه تشکیل شد و هیاتی متشکل از 35 تن از اعضای کانون ناشنوایان ایران نیز در آنجا حضور یافتند. وی جلسه های این فدراسیون را پربار توصیف کرد و از دستاوردهای آن به آشنایی اعضا با لوازم آموزشی و کمک توانبخشی به روز دنیا، افزایش بار علمی حاضران و شناخت تغییرهای قانون و قواعد زبان اشاره بین المللی را نام برد.
همچنین در این نشست کشور برای برگزاری کنگره ای در 2018 میلادی و میزبانی این کنفرانس در 2 دوره ی آینده اعلام آمادگی کرد. ایران همچنین در تلاش است تا به عنوان رییس یا عضو هیات مدیره این فدراسیون انتخاب شود. امید است تا روزی علم به اندازه ای پیشرفت کند که ناشنوایی و دیگر مشکل های فیزیکی انسان ها از دوره ی جنینی تشخیص داده شود تا در نخستین فرصت برای درمان یا کاهش نارسایی های مربوط به آن اقدام شود.
** همچنین پژوهشگر ایرنا با حضور در نمایشگاهی که در کانون ناشنوایان ایران برپا شد، به گفت و گویی کوتاه با مریم دادگریان مسوول این نمایشگاه و پدر وی پرداخت.
مریم دادگریان که به صورت مادرزادی ناشنوا است، گفت: من به راحتی می توانم با افراد خانواده ارتباط برقرار کنم اما زمانی که وارد جامعه می شوم ارتباط برقرار کردن با مردم عادی کمی سخت است اما اگر آنها مقداری شمرده تر صحبت کنند، می توانم با لب خوانی صحبت های آنان را درک کنم. من به شرکت در کلاس های هنری بسیار علاقه مندم و به همین دلیل پس از پایان دبیرستان و کسب مدرک دیپلم، هنر پتینه کاری را با شرکت در دوره های آموزشی یاد گرفتم و اکنون با انجام پتینه بر روی ظرف های مختلف و کار روی آن به این هنر می پردازم و با تلاش توانستم برای نخستین بار اقدام به برگزاری نمایشگاه کنم و امیدوارم از این راه بتوانم درآمد خوبی به دست آورم و صاحب شغل شوم.
محمود دادگریان پدر مریم که در زمان برگزاری نمایشگاه در کنار او حضور داشت، درباره ی اهمیت تشخیص زودهنگام ناشنوایی فرد، تصریح کرد: من و مادر مریم در یک سالگی احتمال می دادیم که دخترمان مشکل شنوایی داشته باشد اما پس از مراجعه به پزشک، سلامت او به وسیله ی متخصص تشخیص داده شد. این در حالی است که یک سال بعد از آن به دلیل نوع آواها و شنوایی فرزندمان، وی را نزد پزشک بردیم و این بار متوجه شدیم که او ناشنوا است. این امر برای خانواده ی ما بسیار گران تمام شد چون در این یک سال خداوند فرزند دیگری به ما داد اما او نیز به دلیل ازدواج فامیلی ما دچار مشکل کم بینایی بود.
اگر شنوایی مریم به موقع تشخیص داده می شد پیش از به دنیا آمدن فرزند دوم می توانستیم برای کاهش احتمال مشکلات ازدواج فامیلی زیر نظر پزشک فرزند دوم خود را به دنیا بیاوریم، به همین دلیل از والدین می خواهم در صورت هر گونه احتمال در ناشنوایی یا ضعف شنوایی فرزندانشان با مراجعه به مراکز شنوایی سنجی از سلامت آنان اطمینان حاصل کنند تا در صورت وجود هر گونه مشکل به سرعت به درمان یا کاهش معضلات مربوط به آن اقدام کنند.
*گروه اطلاع رسانی(مرضیه دهقانی)