جلسه‌ی دادرسی کمیته اقتصادی و اجتماعی اروپا موسوم به ایسک (EESC) بر لزوم پذیرش رویکرد مبتنی بر حقوق بشر نسبت به معلولیت در برنامه‌های خبری و سرگرمی اشاره می‌کند تا جامعه‌ی فراگیرتر، فرد را ببیند نه معلولیت‌ش را.
رسانه‌های اروپا با نشان دادن تصویر یک‌بعدی و ترحم‌انگیز از افراد دارای معلولیت، همراه با اسطوره‌ها و سو‌تفاهم‌ها و طیف وسیعی از برنامه‌های خبری و سرگرمی که کاملا دسترسی‌پذیرند، هنوز راه درازی در پیش دارند تا بتوانند به شکل درست و دقیق با معلولیت ارتباط برقرار کنند.
نقش محوری رسانه‌ها در افزایش آگاهی نسبت به حقوق معلولیت و مبارزه با انگ و تبعیض پیرامون افراد دارای معلولیت که هنوز هم در همه ابعاد جامعه‌ی اروپا نفوذ دارد، جلسه رسیدگی به «ارتباط با حقوق معلولیت» را در صدر دستور کار قرار داد که توسط ایسک در بروکسل برگزار خواهد شد.
«یونیس وارداکاستانیس» عضو ایسک در شروع این رویداد گفت: ارتباط با حقوق معلولیت برای به تصویر کشیدن تنوع در جامعه باید مهم‌تر باشد. این موضوع در مرکز ارزش‌های دموکراتیک ما قرار دارد.
در این جلسه، اعضای ایسک و نمایندگان سازمان‌های مختلف غیردولتی حامی معلولیت گرد هم آمدند. اتحادیه رادیوی اروپا (EBU) و انستیتوی تنوع رسانه‌ای (MDI)، و یک دیده‌بان رسانه‌ای که مسئول پوشش تنوع رسانه‌هاست، نیز حضور داشتند.
یكی از انتقادات اساسی «یونیس وارداکاستانیس» در مجامع رسانه‌ها، تعهد آنها به تهیه گزارش معنادار در مورد موضوعاتی است كه برای افراد دارای معلولیت مهم است و مستقیما روی آنها یا خانواده‌شان تاثیر می‌گذارد.
در عوض، رسانه‌ها از «رویکرد خیرخواهانه» نسبت به معلولیت استفاده می‌کنند تا حس ترحم ایجاد کنند. همچنین تمایل به تصویر کشیدن این افراد به شکل کودکانه یا کلیشه‌ای یا حتی به عنوان ابرقهرمانانی که با زندگی روزمره می‌جنگند، باعث می‌شود مخاطب از دستاوردهای او الهام بگیرد.
«آدام هریس» از انجمن «از آی ام»، یک موسسه خیریه ملی ایرلندی که از افراد مبتلا به اوتیسم پشتیبانی می‌کند، گفت: هنگامی که ما در مورد موضوع گفتمان عمومی اطلاعاتی نداریم، اشتباهات، کلیشه‌ها و کلیات برای برچسب زدن و آسیب‌های جدی پیش می‌آید.
آقای هریس گفت: به عنوان مثال، وقتی کسی می‌شنود شما اوتیسم دارید، یا بلافاصله یک سقف شیشه‌ای روی سر شما قرار می‌دهد و فکر می‌کند قادر به انجام هیچ کاری نیستید یا تصور می‌کند از یک نوع قدرت فوق‌العاده برخوردارید و احتمالا برنده نوبل خواهید شد.
«آندره فلیکس» از انجمن «ادف»گفت: داستان‌های بیش از حد الهام‌بخش فقط برای افراد تندرست استفاده می‌شود تا حس بهتری نسبت به خود پیدا کنند. این امر تبعیض‌آمیز است، اما زیاد رخ می‌دهد و توجه را از مسائل واقعی دور می‌كند.
وی به اهمیت برنامه‌های سرگرمی اشاره کرد، زیرا داستان‌های تلویزیونی می‌توانند در شکل‌گیری دید مردم نسبت به جهان تاثیر بگذارند. از نظر آقای فلیکس، اشتغال افراد دارای معلولیت در رسانه، چه روی صحنه نمایش و چه خارج از صحنه، می‌تواند به رساندن صدای آنها کمک کند و واقعیت‌شان را دقیق‌تر نشان دهد.
یک نمونه خوب برای نشان دادن واقعیت افراد دارای معلولیت، پروژه چندرسانه‌ای به نام «قلب‌های شکسته» است که بنیاد چک برای پشتیبانی از اشتغال افراد دارای معلولیت اجرا می‌کند و در گزارش «زدنا استفانکوا» نمایش داده شد. «قلب‌های شکسته» فیلم کوتاهی است در مورد یک فرد دارای معلولیت که هم از منظر او، و هم از منظر کارفرمایش داستان نمایش داده می‌شود.
افراد دارای معلولیت موقع حق دسترسی به اطلاعات نیز با تبعیض مواجه می‌شوند، زیرا بسیاری از رسانه‌ها هنوز برای افراد با انواع مختلف معلولیت در دسترس نیستند. با این وجود، وقتی صحبت از پخش عمومی در کشورهای عضو می‌شود، تعداد رسانه‌های خدمات‌دهنده و قابل دسترسی، افزایش می‌یابد.
یک نظرسنجی در سال 2016 که شامل نیمی از اعضای اتحادیه رادیوی اروپا بود، نشان داد که 80٪ برنامه‌های آنها زیرنویس داشته و بسیاری متعهد شدند که در آینده نزدیک به 100٪ برسند.
از بین 36 گوينده در نظرسنجی، سی نفر گفتند که به طور متوسط در 13٪ از برنامه‌های خود توضیحات صوتی ارائه دادند و 32 نفر اشاره‌كردند که 4٪ از برنامه‌های آنها با زبان اشاره همراه بوده است. دوازده عضو اتحادیه رادیوی اروپا درباره پوشش معلولیت و دسترسی در گزارش سالانه خود خبر دادند.
آقای «گکییر» به اهمیت بودجه اتحادیه اروپا مانند «هوریزون یوروپ» اشاره کرد که باید از آن برای پیشبرد نوآوری در زمینه دسترسی استفاده شود.
با تعیین معیار بی.بی.سی برای گويندگان جهت ارائه‌ی خدمات دسترسی‌پذیر و افزایش تعداد کارکنان دارای معلولیت، سایر گويندگان عمومی نیز می‌توانند نه تنها با برنامه‌های دسترسی‌پذیر بلکه با کیفیت افتخار کنند که با هدف افزایش مشمولیت افراد دارای معلولیت با انگ مبارزه می‌کنند و روایت‌های مثبتی را خلق می‌کنند. این برنامه‌ها شامل یک برنامه کمدی تلویزیونی بلژیکی به نام «تابو» یا مستند ایرلندی «آر.تی.ای» به نام «آنچه روزم را می‌سازد» است.
نمایندگان مجلس با توجه به ابلاغ حقوق معلولیت تصويب كردند كه هنوز هم باید در سطح نظارتی و سیاسی اقدامات لازم انجام شود كه شامل تصویب آیین‌نامه رفتاری در مورد گزارش معلولیت و هدايت رسانه‌های اجتماعی در سطح ملی و اتحادیه اروپاست.
«ملیسا پشیک» از انستیتوی تنوع رسانه‌ای گفت: آموزش روزنامه‌نگاران بسیار مهم است. کار با دانشگاه‌ها و ادارات روزنامه‌نگاری برای آموزش روزنامه‌نگاری فراگیر مهم است.
روزنامه‌نگاران همچنین باید هنگام گزارش معلولیت، نحوه کاربرد زبان مناسب و اصطلاحات درست را آموزش ببینند.
همه نهادها در سطح اتحادیه اروپا با رعایت کامل کنوانسیون حقوق افراد دارای معلولیت سازمان ملل، باید سیاست خاصی برای نحوه برقراری ارتباط با حقوق معلولیت داشته باشند. اتحادیه اروپا برای آموزش خبرنگاران در مورد نحوه گزارش از معلولیت باید ابتکار داشته باشند.
به همین ترتیب، سازمان‌هایی که برای رساندن صدای افراد دارای معلولیت تلاش می‌کنند، باید با محدودیت روزنامه‌نگاری مدرن همراه شوند. تعداد اندکی از روزنامه‌نگاران تلاش می‌کنند اخبار بیشتری را پوشش دهند و مهلت بیشتری را برای دریافت دستمزد کمتر تحمل می‌کنند.
به همین دلیل، اطلاعات ارائه شده به روزنامه‌نگاران باید واضح و جالب باشد و تا حد امکان از اصطلاحات مخصوص و پیچیده دوری شود.
«اندرو استرولین» از دیده‌بان حقوق بشر گفت: ما در ارائه مطالب خود به سازمان‌های خبری مشکل جدی داریم، زیرا اغلب، پیچیده یا کسل‌کننده به نظر می‌رسد. موضوعات مورد نظر ما از لحاظ فروش در زمان کوتاه، خیلی برای ما مهم هستند. می‌توان داستان‌های خبری جالبی نمایش داد که قالب همیشگی را بشکند و از گزارشات کلیشه‌ای رسانه‌ها در مورد معلولیت جلوگیری کند.
ترجمه معصومه آمِدی
منبع: EESC
