سندروم گیلن- باره نام یک بیماری کمیاب است که سیستم ایمنی و اعصاب شخص را درگیر میکند. در این بیماری، سیستم ایمنی بدن که به طور معمول کارش دفاع از بدن در برابر بیماریهاست، شروع به آسیب رساندن به اعصاب بیرونی مغز و نخاع میکند.
عصبهای سالم میتوانند پیغامهای عصبی را از مغز به قسمتهای مختلف بدن برسانند. مثلاً وقتی که تو تصمیم میگیری توپی را به هوا پرتاب کنی، مغزت به دستان تو پیغام میفرستد. آنها هم دستور را انجام داده و توپ را پرتاب میکنند. وقتی هم که با سر انگشتانت یک نان داغ را لمس میکنی، پوست تو سیگنالهایی به مغز میفرستد تا گرمای نان تازه را حس کنی. اما وقتی که عصبها تحت تأثیر سندروم گیلن- باره آسیب میبینند، نمیتوانند پیغامها را به درستی منتقل کنند.
به همین دلیل است که شخص مبتلا به سندروم گیلن- باره نمیتواند توپ را درست پرتاب کند، درست بدود، مدادش را در دست نگه دارد و حتی گاهی به درستی نفس بکشد. ماهیچهها کارشان را آنطور که باید و شاید، انجام نمیدهند و در موارد شدیدتر ممکن است عضلات فلج شوند، یعنی اصلاً نتوانند حرکت کنند.
بعضی وقتها شخص مبتلا به این بیماری احساس عجیبوغریبی در پوستش خواهد داشت. دلیلش هم این است که عصبهایی که کارشان انتقال پیامهای حسی است، نمیتوانند کارشان را به درستی انجام دهند.
اشخاص مبتلا به سندروم گیلن- باره معمولاً مدت زمان زیادی را در بیمارستان بستری هستند. اما خیلی از آنها هم میتوانند بهبود پیدا کرده و به زندگی عادی و فعالیتهای خود برگردند.
این بیماری هرکسی را در هر سنی ممکن است درگیر کند، اما خیلیخیلی بیماری کمیابی است و از بین هر صدهزار نفر تقریباً یک یا دو نفر به آن دچار میشوند.
علائم بیماری چیست؟
اولین علامت این بیماری احساس ضعف یا مورمور شدن در پاها است. سپس این حس در بازوها و قسمت بالای بدن پخش میشود. بعضی وقتها شخص مبتلا به سندروم گیلن- باره احساس خستگی شدید کرده و به نظر میرسد که نمیتواند حرکت کند. همچنین ممکن است در نفس کشیدن دچار مشکل شود.
چه عاملی باعث ایجاد سندروم گیلن- باره میشود؟
دکترها به درستی نمیدانند که چه عاملی باعث این بیماری میشود، اما سرنخهایی دارند. مثلاً آنها میگویند که بیشتر موارد سندروم گیلن- باره بعد از یک عفونت باکتریایی یا ویروسی – مثل یک گلودرد ساده یا اسهال- اتفاق میافتد. دلیلش میتواند این باشد که سیستم ایمنی بدن برای مبارزه با عفونت به شدت کار و تلاش میکند و ممکن است که این میان به صورت اشتباهی به سلولهای عصبیِ خودی حمله کند. اما پزشکان هنوز نمیدانند که چرا بعضیها به این سندروم دچار میشوند و بقیه به صورت طبیعی با عفونت مبارزه کرده و بهبود پیدا میکنند.
سندروم گیلن- باره چگونه تشخیص داده میشود؟
دکتر با دیدن علائمی مثل ضعف یا مورمور شدن پاها به بیماری گیلن- باره شک میکند. بعدش آزمایشاتی مانند کشیدن مایع مغزی- نخاعی انجام خواهد داد. دو آزمایش دیگر هم انجام میشود که اسمشان بررسی الکترونیکی عضله و آزمایش سرعت هدایت عصب است. این آزمایشها برای بررسی نحوه ارسال پیغام از طریق اعصاب به دستها و پاها انجام میشوند.
سندروم گیلن- باره چگونه درمان میشود؟
این بیماری قبل از اینکه رو به بهبود برود، شروع به بدتر شدن میکند. به همین دلیل هم درمان آن معمولاً در بیمارستان انجام میشود تا شخص نزدیک دکترها، پرستارها و لوازم ضروری مراقبت از بیمار باشد. بعضی از این بیماران در بخش مراقبتهای ویژه بیمارستان که اسمش آیسییو (ICU) است، نگهداری میشوند. در این بخش از بیمارستان مراقبتهای خاصی از بیمار صورت میگیرد و برای بیمارانی که به مراقبت مداوم احتیاج دارند، خیلی مناسب است.
بیمار مبتلا به سندروم گیلن- باره نیاز دارد که چند روز تا چند هفته در بیمارستان بماند. زمان بستری ماندن در بیمارستان به شدت بیماری و مقدار مراقبتهایی که بیمار احتیاج دارد، بستگی دارد.
بهبودی از بیماری
ممکن است زمان زیادی طول بکشد تا بیمار مبتلا به سندروم گیلن- باره حالش بهتر شود، حتی بعد از این که از بیمارستان به خانه رفت. بعضی وقتها او نیاز دارد که مدتی با صندلی چرخدار یا به کمک عصا راه برود تا این که دوباره عضلاتش قوی شده و بتواند به راحتی و بدون نیاز به کمک قدم بردارد.
فیزیوتراپی میتواند در قوی شدن عضلات و یادگیری دوباره راه رفتن و حرکت دادن ماهیچههای بدن به بیمار کمک کند. فیزیوتراپیست برنامهای برای تمرین و ورزش به شخص بیمار آموزش میدهد تا در به دست آوردن دوباره سلامتی به او کمک کند.
کودکی که دوره درمان سندروم گیلن- باره را میگذراند، ممکن است احساس غمگینی، عصبانیت، بیهودگی یا همه اینها را داشته باشد. مشورت با یک درمانگر یا مشاور میتواند در کنترل احساسات و خشمهای روحی به کودک کمک کند. خانواده و دوستان هم میتوانند با حمایت و درک کودک بیمار به او کمک کرده و اسباب خوشحالی او را فراهم کنند تا این که به بهبودی کامل برسد.
مستانه زاده رفیع. سایت هفت سیب.