بیانیه: شبکه ملی تشکلهای غیر دولتی معلولان جسمیحرکتی کشور/ شبکه ملی سازمانهای مردم نهاد ناشنوایان ایران
پرواضح است که در سنوات گذشته عملکرد سازمان بهزیستی درتأسیس و نظارت بر فعالیت موسسات و انجمنها تحت عنوان «تشكل غيردولتی» همواره از سوی جامعه هدف سازمان و فعالان اجتماعی مورد نقد بوده که دلیل آن، ضعف این سازمان در رفع معضلات اجتماعی و نحوه ورود این سازمان به موضوع بهرهگیری از مشارکتهای مردمی است که عمدتاً به دخالت مستقیم درتأسيس تشكلهاي به ظاهر غيردولتي، تصويب مقررات به منظور سیطره بر نحوه فعاليت موسسات و نهایتاً به تحت نفوذ كامل قرار دادن فعاليت برخي تشكلها از طريق تأمين منابع مالي آنها و يا ارائه برخي امتیازات و حمايتهاي ویژه از ايشان خلاصه میگردد.
متأسفانه همواره برنامهریزان سازمان بهزیستی کشور، سازمانی که خود پس از پیروزی انقلاب اسلامی حاصل تجمیع سازمانهای مردمی فعالی همچون سازمان حمايت از كودكان، سازمان حمايت از مادران و نوزادان و سازمان زنان و … است، بیشتر براندوخته مالی اغنیا چشم دوختهاند و مشاركت مردم را تنها در سرمايهگذاريهاي مادي براي مبارزه با فقر به حساب ميآورند و از توان بسيار بالاي تدبير، انديشه، خرد و دانش اين گروه در مراكز مهم تصميمگيري غافل هستند که شاید خود دلیل اصلی ناکارآمدی این سازمان در سالهای متمادی باشد.
متأسفانه سازمان بهزیستی به رغم تعدد و تنوع وظایف محوله و عدم برخورداری از ابزارها و نیروهای متخصص، هرگز در سياستگذاريها و برنامهريزيهاي خود جاي چنداني براي تشکلهای غيردولتي باز نكرده و هنوز نگاه مدیران این سازمان از بالا به پايين است؛ پس طبيعتاً اين سازمان مجراي مناسبی براي حضور موثر تشکلهای غيردولتي در رفع مشکلات و رفع معضلات اجتماعی نيست.
همچنانکه امروز پس از سالها تلاش و پیگیری مطالبات افراد دارای معلولیت کشور در به نتیجه رسیدن «قانون حمایت از حقوق معلولان» و تعیین ردیف بودجهای هرچند ناچیز برای تأمین نیازهای مالی و انجام تعهدات دولت در این قانون، امیدهای زیادی به وجود آمد که زین پس معلولین قادر خواهند بود کاملاً مستقل و آزادانه بر اساس مکانیسم پیشبینی شده در قانون مذکور نسبت به پیگیری مطالبات و حقوق خود اقدام نمایند، اما خیلی زود و قبل از اینکه این نهال نوپا ریشه بدواند و شکوفهای دهد به دلیل تمامیتخواهی سازمان بهزیستی و متأسفانه سکوت معنادار برخی افراد و تشکلهای معلولین مدعی دفاع از حقوق معلولان، شاهد خزان زودرس این نهال هستیم و سازمان بهزیستی کشور در اقدامی یکسویه – علیرغم انتقادات و مخالفتهای مستدل قانونی – اهتمام جدی برای انحراف مسیر مطالبهگری واقعی معلولان و سر بریدن قانون دارد.
اقدام آشکار این سازمان در نقض صریح قوانین و دخالت مستقیم در تأسیس و اداره تشکلهای غیردولتی طی دهههای اخیر و برگزاری انتخابات و تأسیس شبکههای موضوعی در گروههای تخصصی معلولان (معلولان جسمحرکتی، نابینایان، ناشنوایان و اختلالات اعصاب و روان) طی سالهای 98 و 99 و به رسمیت نشناختن شبکههای تأسیس شده در حوزه ناشنوایان و معلولان جسمیحرکتی (که پروانه آنان از سوی وزارت کشور صادر گردیده) و اصرار بر تأسیس شبکههای موازی، خود نمادی عینی از دیدگاه صاحبنظران اجتماعی است که معتقدند : «گاه دولتها اقدام به تشكيل سازمانهايي به ظاهر غيردولتي ميكنند تا نمايندگي جامعه مدني را خود برعهده بگيرند و از احتمال طرح مواضعي مغاير با مواضع دولت در ميان افكار عمومي داخلي و خارجي و نيز در برابر سازمانهاي بينالمللي بكاهند.»
سازمان بهزیستی کشور در روزهای اخیر با ارسال پیامی خطاب به مدیران کل استانها و انتشار آن در شبکههای اجتماعی، ادارات کل زیر مجموعه خود را به همکاری در برگزاری انتخابات و تأسیس شبکههای ملی موظف نموده و از ادارات متبوع خود خواسته تا هماهنگی و اطلاعرسانی های لازم را با سازمانهای مردمنهاد معلولین حوزه استانی خود انجام دهند!!!
اکنون چند سوال اساسی از سازمان بهزیستی مطرح است:
اولاً: این سازمان بهعنوان یک نهاد دولتی چه نقش و رسالت ناگزیری برای تشکیل شبکه ملی تشکلهای غیردولتی معلولان دارد؟ شاید کارشناسان سازمان بهزیستی نمیدانند که صرف دعوت از سازمانهاي غيردولتي براي شركت در يك جلسه از پيش برنامهريزي شده و يا عضويت در يك شبكه و استفاده از اين سازمانها به عنوان سياهي لشكر، هيچ كمكي به افزايش سرمايه اجتماعي و ارتقای نقش اين سازمانها در جامعه نخواهد كرد.
ثانیاً: آیا واقعا این سازمان تفاوت بین دولتی و غیر دولتی را نمیداند و آیا می توان باور کرد شبکهای که از این رهگذر تشکیل می شود میتواند ماهیتی غیر دولتی و مستقل داشته و مدافع حقوق معلولین باشد؟
ثالثاً: با وجود پیشبینی قانونگذار در تعریف شبکههای ملی در ماده ۴ آییننامه تشکلهای مردم نهاد مصوب سال ۱۳۹۵ هیات وزیران، چرا سازمان بهزیستی تا این اندازه سعی بر انحراف مسیر قانون و تضعیف جایگاه شبکههای ملی تشکلهای مردمنهاد معلولین کشور در نظارت بر حسن اجرای قانون حمایت از حقوق معلولان دارد؟ آیا سازمان بهزیستی حضور پنج نماینده مستقل از شبکههای ملی معلولین در کمیته هماهنگی و نظارت بر قانون- آن هم بدون حق رأی- را هم بر نمیتابد و آن را تهدیدی برای خود میداند که از این طریق سعی بر کنترل کامل بر تأسیس شبکههای ملی معلولان دارد؟
و اما مسئله مهمی كه مطرح است، وجود تفكر‹‹خودي وغيرخودي›› در انديشه مسئولان سازمان بهزیستی است. در این تفکر، اعطاي پروانه فعالیت و امتیازات ویژه به چهرههاي رسوب گرفته سیاسی و به ظاهر فعال اجتماعی، خود نمادی نشأت گرفته از ترس مدیران سازمان از افتادن امور به دست مردم است و دریغا که وجود چنین تفکری تا چه ميزان موجب حذف انديشههاي مستقل از حوزه فعاليتهاي اجتماعي و عدم شكلگيري يك جامعه مدني واقعي خواهد گرديد و برخی چهرههای منفور که تمام وجهه و اعتبار خود را در این سالها از افراد دارای معلولیت اخذ نمودهاند، این سرمایه ارزشمند معنوی را به جای اینکه در راه اعتلای جایگاه معلولان و دفاع از حقوق ایشان صرف نمایند، در زد و بندهای پشت پرده و حفظ منافع شخصی خود به کار میبندند بدون آنکه نگران تبعات سکوت مصلحتی و همراهی غیر اصولی خود با تصمیمات اشتباه و خلاف قانون سازمان بهزیستی و تأثیرات منفی آن بر تضییع حقوق معلولان کشور باشند!!!
مدیران، معاونین و کارشناسان این سازمان باید بدانند که هیچکس در هیچ جایگاه و مقامی حق ندارد آرمان و مطالبات به حق میلیونها فرد معلول و خانوادههایشان را بازیچه امیال شخصی و سازمانی خود کند و در این مسیر هیچ خط قرمزی بالاتر از قانون وجود ندارد که اول از همه سازمان محترم بهزیستی را به رعایت این خط قرمز، احترام و التزام به ترتیبات قانونی مورد اشاره در آییننامه ثبت تشکلهای مردم نهاد دعوت میکنیم و از تشکلهای مردم نهاد سراسر کشور که مطالبهگری قانونمند، مستقل و به دور از دخالتها و اعمال نفوذهای صاحبان قدرت را رسالت اصلی خود میدانند، این تقاضا وجود دارد که در حرکتی هماهنگ اجازه ندهند مسیر درست تحقق قانون حمایت از حقوق معلولان که ثمره سالها مجاهدت و تلاش و مطالبهگری است، به انحراف کشیده شود.
لذا در خاتمه بار دیگر با محکوم نمودن اقدامات غیرکارشناسانه و تفرقه افکنانه سازمان بهزیستی و با تحریم انتخابات غیرقانونی پیشرو که ظاهراً برای تشکیل شبکههای ملی انجام خواهد شد، این سازمان را به تجدید نظردر رویه اشتباه خود و بازگشت به مسیر درست و قانونی و واگذاری اموربه مردم ملزم مینمائیم.
با تقدیم احترام
شبکه ملی تشکلهای غیر دولتی معلولان جسمیحرکتی کشور
شبکه ملی سازمانهای مردم نهاد ناشنوایان ایران
