من خوش شانس بودم به پیشرفتهترین فناوری دسترسی داشتم. حتی بعد از اینكه بیماری، صدایم را از من گرفت به من فرصت داد به كارم ادامه دهم و نظریهها، افكار و ایدههایم را انتقال دهم. بدون این فناوری همچون یک زندانی در ذهنم ساکت میماندم و حتی نمیتوانستم یک فنجان چای بخواهم، چه رسد به نظریهی بدون مرز چگونگی شروع جهان …
پرفسور استفان هاوکینگ (انگلستان)
در سراسر جهان بیش از یک میلیارد نفر دارای معلولیت هستند که بر اثر چارچوبهای نامناسب قانونی برای حمایت از حقوقشان و فقدان منابع مالی و انسانی برای انجام فعالیتهای مرتبط با نیازهای اساسیشان محدود میشوند. به علاوه، از فرصتهای دسترسی به اطلاعات و دانش و نیز مزایای توسعه علمی و فناوری محروم هستند.
اهداف جایزه
جایزه یونسکو یا جایزه امیر جابر آل احمد آل جابر آل صباح برای توانمندسازی دیجیتالی افراد دارای معلولیت (از این پس این جایزه) برای به رسمیت شناختن سهم قابل توجه افراد و سازمانها در ارتقای حضور اجتماعی و بهبود زندگی افراد دارای معلولیت از طریق استفاده از راه حلهای دیجیتالی، منابع و فناوری هاست.
در راستای اهداف استراتژیک یونسکو و بویژه برنامه اصلی ارتباطات و اطلاعات، شامل ترجمه حقوق بشر و آزادیهای اساسی در عمل، با تاکید ویژه بر رفع موانع دسترسی بیشتر به اطلاعات و دانش، و نیز یادگیری و مشارکت در جامعه از طریق کاربرد موثر فناوریهای اطلاعات و ارتباطات است.
این جایزه همچنین پیوندهای موضوعی را به سایر برنامههای مهم یونسکو هدایت میکند.
جایزه
این جایزه به صورت دوسالانه در سال 2020 و 2021 اهدا میشود. جایزه در هر دو نسخهی دوسالانهی فردی و سازمانی اهدا و به طور مساوی تقسیم میشود.
این جوایز برای افراد و سازمانهاست و برای پروژهها یا برنامهها نیست. افراد و سازمانهای موفق معمولا مجموعهای از پروژهها و برنامههای مربوطه، ابزارها یا منابع مناسب و پیشرفته، همکاری و مشارکتهای فراوان برای دستیابی به موفقیت را انجام دادهاند، اما مشارکت کلی شخصی یا سازمانی ارزیابی خواهد شد.
مبلغ کل جایزه دوسالانه 40.000 دلار است که به طور مساوی بین فرد و سازمان برنده اهدا میشود.
یونسکو برندگان جوایز را به اطلاع عموم میرساند و در پی همکاری با آنها برای تقویت و ارتقای فعالیتهای مداوم خود در زمینه توانمندسازی دیجیتالی افراد دارای معلولیت خواهد بود.
برندگان جوایز توسط دبیر کل یونسکو بر اساس ارزیابیها و توصیههای پیشنهادی هیئت داوران انتخاب می شوند.
کلیه مراحل مربوط به تقسيم جوایز از اساسنامه دریافت جایزه یونسکو پیروی میکند.
محورهای موضوعی
این جایزه روی سه محور موضوعی مهم کار یونسکو با افراد دارای معلولیت، از جمله پاسخ فوری به شیوع کرونا استوار است.
- تدوین سیاست، حمایت، همکاری و مشارکت؛
- ایجاد و توسعهی راهحلهای دیجیتالی، تهیهی محیط و فرآیندها، از جمله ابزار و منابع؛
- ساختن و تقویت ظرفیتهای افراد برای ایجاد، تطبیق و استفاده از راهحلهای دیجیتالی با روش کمهزینه و پایدار.
مفاد مفهومی جایزه
تعریف توانمندسازی دیجیتالی، معلولیت، راهحلهای دیجیتالی، منابع و فناوریها و سازمانها پیچیده است و از متقاضیان دعوت میشود در صورت تمایل، درک خود را از این مفاهیم در فرمهای درخواستی توضیح دهند.
برای اهداف جایزه، هنگام آمادهسازی اپلیکیشن باید مفاد مفهومی زیر در نظر گرفته شود:
- توانمندسازی دیجیتالی: جایزه، توانمندسازی دیجیتالی را به عنوان فرآیندی تعریف میکند که افراد با استفاده از راهحلهای دیجیتالی، منابع و فناوریهای فراگیرتر، مشارکت و همکارى در توسعه اجتماعی و تجربههای زیاد زندگی، میتوانند قدرت و کنترل بیشتری در زندگی خود داشته باشند. تاکید ویژهی یونسکو روی روشهایی است که اطلاعات و دانش در توانمندسازی افراد دارای معلولیت سهم به سزایی دارند:
- تدوین سیاست، حمایت، همکاری و مشارکت؛
- ایجاد و توسعه راهحلهای دیجیتالی، غنیسازی محیط و فرآیندها مانند ابزار و منابع؛
- ایجاد و تقویت ظرفیتهای افراد برای ایجاد، تطبیق و استفاده از راهحلهای دیجیتالی با روشی کمهزینه و پایدار.
- افراد دارای معلولیت: جایزه با استفاده از کنوانسیون حقوق معلولان سازمان ملل، افراد دارای معلولیت را افرادی با اختلال درازمدت جسمی، ذهنی، روانی یا حسی تعریف میکند که به دلیل موانع گوناگون نمیتوانند مانند دیگران مشارکت کامل و موثر در جامعه داشته باشند. از متقاضیان دعوت میشود درک خود را از معلولیت در اپلیکیشن به روشنی نشان دهند که این کار مفید خواهد بود.
- راهحلهای دیجیتالی، منابع و فناوریها: این جایزه ماهیت همگرایی بسیاری از فناوریهای اطلاعات و ارتباطات را به رسمیت میشناسد و تعریف گستردهای از اصطلاح راهحلهای دیجیتالی دارد به عنوان ترکیبی از:
- فناوریهای دیجیتالی: هر وسیله یا اپلیکیشن اطلاعاتی و ارتباطی دیجیتالی، که محدود نیستند به تلفنهای همراه، رایانهها، لپتاپها، تلویزیونها، رادیوها، سیستمهای ماهوارهای، شبکهها، سختافزار، نرمافزار و اپلیکیشنهای کاربردی؛
- منابع دیجیتالی: محتوا و اطلاعاتی که از طریق فناوریهای دیجیتالی در دسترس است؛ و
- غنیسازی محیط و فرآیندها: استانداردها، ابزار، زیرساختهای فیزیکی، فنی و آنلاین، منابع و مکانها.
از متقاضیان دعوت میشود انتخابشان از منابع یا فناوریهای دیجیتالی مغایر با این تعریف نباشد. قابل ذکر است یونسکو توسعه و استفاده از راهحلهای دیجیتالی را بر اساس استانداردهای باز، دسترسپذیر، محتوا و منابع آزاد و دارای مجوز، و نرمافزار و منبع رایگان و آزاد را ترغیب میکند.
- سازمانها: جایزه تعریف گستردهای از سازمانهای واجد شرایط دارد: از جمله ادارات دولتی، سازمانهای غیردولتی (از جمله سازمانهای خیریه، سازمانهای عقیدتی، سازمانهای تحقیقاتی و آموزشی، اتحادیههای صنفی، اتحادیههای حرفهای و بنیادها) و شرکتها (موسسات اقتصادی و اجتماعى). متقاضیان باید جزئيات ثبت نام رسمی خود را مشخص کنند و اپلیکیشنهای مربوط به گروهبندیهای غیررسمی افراد در نظر گرفته نخواهد شد. هرچند ممکن است نماینده گروهی از افراد باشد.
كانديدهایی که انتخاب تعاریف اپلیکیشنهای خود را توضیح نمیدهند، در صورت عدم رضایت کامل این تعاریف، از دور بررسی خارج میشوند. نهادهای گزینشی باید این موارد را در انتخاب كانديد خود مورد توجه قرار دهند.
ترجمه معصومه آمِدی