حسین روحانی صدر
ایفلا مخفف نام انگلیسی فدراسیون بینالمللی انجمنها و مؤسسههای کتابداری است که به این صورت ثبت شده است:
International Federation of Library Associations (IFLA)
این فدراسیون بینالمللی در سال 1927 در ادینبورگ اسکاتلند تأسیس شد. هدف این انجمن گسترش همکاری در زمینه کتابداری و کتابشناسی، به خصوص ادامه پژوهشها و ارائه طرحها و پیشنهادهای مربوط به روابط بینالمللی کتابخانهها، انجمنهای کتابداری، کتابشناسان و سایر سازمانها و تنالگانهای وابسته است. فعالیتهای ایفلا از طریق جلسات شورای ایفلا و تعدادی از بخشها و کمیتهها صورت میگیرد که همگی مسائل عملی کتابداری بینالمللی مانند فهرستگانها، امانت بینالمللی، مبادله، کتابخانههای ملی و بینالمللی، کتابخانههای عمومی، امور مربوط به کودکان، ساختمان کتابخانه، آموزش کتابداری، نسخهبرداری، کتابنامه نویسی و غیره را مورد مطالعه قرار میدهند. انجمنها و مؤسسات کتابداری بینالمللی و ملی از 144 کشور عضو ایفلا هستند. از سال 1963 ایفلا دارای دبیر تمام وقت شد و مقر اصلی آن در هلند تعیین گردید. ایفلا دارای چهار نشریه به نامهای Libri؛ IFLA Journal؛ Inspel و سالنامه IFLA است. از برنامههای مهم ایفلا کنترل جهانی کتابشناختی (UBC) و دسترسی جهانی به انتشارات (UAP) است که هدفهای هر یک در جای خود شرح داده شده است.
ایفلا سازمانی است بینالمللی، مستقل، غیردولتی و دارای ارتباط مشورتی نزدیک با یونسکو، به طوریکه از این نظر در بالاترین ردهبندی یونسکو (ردیف A) قرار دارد. مقر آن در هیگ هلند است و تا اوت 1994، تعداد 1265عضو اعم از کتابخانهها، کتابداران، سازمانها و نهادهای فرهنگی از 135 کشور جهان داشته است. اهداف اصلی آن عبارتند از: تشویق همکاریهای بینالمللی، تبادل نظر، تحقیق و توسعه فعالیتهای کتابخانهای و خدمات اطلاعاتی و ایجاد تشکیلاتی که بتوان از آن طریق، علاوه بر معرفی حرفه کتابداری، علایق عمومی را نسبت به این حرفه جلب نمود.
فعالیتهای ایفلا شامل ۵ برنامه اصلی، ۳۲ بخش و ۱۱ میزگرد است و از طریق ۸ شاخه که انواع کتابخانهها و فعالیتهای کتابخانهای را در بر میگیرد، انجام میشود. پنج برنامه اصلی ایفلا عبارتند از:
۱. پیشرفت کتابداری در کشورهای جهان سوم
۲. حفاظت ونگهداری
۳. دسترسی جهانی به انتشارات
۴. کنترل کتابشناختی جهانی و مارک بینالمللی
۵. انتقال جهانی دادهها و ارتباطات دور برد
کتابخانههای معلولین به ویژه کتابخانهها، مؤسسات و انجمنهای کتابداری نابینایان در جهان هم تحت پوشش ایفلا میتواند باشد و ایفلا اعلام آمادگی برای رسیدگی به این موارد کرده است. هم اکنون چندین مؤسسه کتابخانهای معلولین هم تحت پوشش ایفلا است. نیز نشستهای دو سالانه هم بعضاً به نابینایان اختصاص یافته است. اینجا نمونههایی از فعالیتهای ایفلا در زمینه معلولین گزارش میشود.
شصتمین کنفرانس ایفلا در هاوانا
ایفلای ۱۹۹۴ در شهر هاوانا مركز كوبا در جنوب سواحل فلوریدا و شمال غربی دریای كارائیب، با مردمی خونگرم و طبیعتی سرسبز و زیبا، در ۲۱ تا ۲۷ اوت ۱۹۹۴ تشكیل گردید. هاوانا با جمعیت ۲,۰۷۷,۹۳۸ نفر، بزرگترین شهر كوباست. زبان رسمی مردم این كشور اسپانیولی و مطابق با آخرین آمار ۹۷% مردم این كشور باسوادند.
برای اولین بار، یكی از كشورهای آمریكای لاتین میزبانی این كنفرانس بینالمللی را عهدهدار گردیده بود. یك روز قبل از افتتاح سمینار (۲۱ اوت) برنامه ویژهای برای آشنایی كسانی كه برای اولین بار در این سمینار شركت میكردند ترتیب یافته بود، كه با ارائه گزارش در مورد عملكرد و پیشرفت برنامههای اصلی ایفلا در سالهای ۱۹۹۳ و ۱۹۹۴ ادامه یافت و در پایان نماینده یونسكو در مورد برنامه حافظه جهانی كه برنامه ابتكاری است از طرف یونسكو برای حفاظت از اسنادی كه میراث تمدن بشری محسوب میگردند، دسترسی آزاد و همگانی به آنها، توزیع این مدارك در مقیاس وسیع و تهیه مشتقاتی از آنها توضیحاتی دادند.
موضوع كنفرانس: موضوع انتخاب شده برای كنفرانس امسال «كتابخانهها و توسعه اجتماعی» بود و در این زمینه ۱۲۸ مقاله (مطابق با آمار مقالات ارائه شده كه بعداً مقالاتی نیز به آن افزوده شد) در مورد ۸ موضوع كتابخانههای تحقیقاتی، عمومی، تخصّصی، كنترل كتابشناختی، مجموعهها و خدمات، مدیریت و تكنولوژی، آموزش و تحقیق و فعالیتهای منطقهای بود. شركت كنندگان میتوانستند با توجه به علاقه و تخصصی كه در هر یك از موضوعات فوق داشتند در جلساتی كه مقالات ارائه میگردید شركت نموده و در پاپان نظرات خود را بیان كنند و در صورت لزوم در زمینه مورد بحث راهنمایی گردند.
بنابراین این نشست ویژه معلولین نیست ولی در جریان سخنرانیها و گزارشها و بازدیدها به موارد مرتبط به معلولین هم بر میخوریم.
تعداد شركت كنندگان: تعداد شركت كنندگان در سمینار امسال طبق اخبار مندرج در خبرنامه شماره ۵ ایفلا (۲۴ اوت) ۱۲۷۸ نفر بود كه ۴۳۳ نفر از آنها كوبایی بودند. امسال به علت نزدیكی راه تعداد شركت كنندگان از كشورهای آمریكای لاتین بسیار زیاد بود. از ایران ۸ نفر در كنگره امسال شركت داشتند كه ۶ نفر از آنها از كتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران و دو نفر از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی بودند.
كتابخانه ملی خوزه مارتی. این کتابخانه به صورت اختیاری در برنامه بازدیدها بود. این كتابخانه در سال ۱۹۰۲ تأسیس شده و تا سال ۱۹۵۹ كه ساختمان جدید كتابخانه مورد بهرهبرداری قرار گرفت، از نظر موجودی مخازن، كاركنان متخصص، وسایل و تجهیزات مورد لزوم و نهایتاً ارائه خدمات در وضع مطلوبی نبوده است.
با افتتاح ساختمان جدید كه هزینه ساخت آن نیز از طریق تخصیص نیم سنت از درآمد حاصل از مالیات شكر تأمین گردیده، كتابخانه توانسته است با سازماندهی جدید در تمام بخشها تحولاتی وسیع در زمینه فعالیت خود به وجود آورد. ساختمان كتابخانه ۱۶ طبقه دارد. در قسمتی از طبقه اول منابع مرجع در زمینههای مختلف از جمله كوباشناسی قرار دارند، كه از طریق سیستم بسته به مراجعه كنندگان ارائه میگردد. قسمتی دیگر از این بخش مربوط به كتابهای كودكان است. در این بخش كتابها بر اساس عنوان مرتب شده و كودكان میتوانند علاوه بر مطالعه آنها در سالن مخصوص مطالعه كه به طرز زیبا و دلپذیری تزئین شده است، چند كتاب نیز برای مطالعه در منزل امانت بگیرند.
كتابخانه بریل نیز در طبقه اول ساختمان قرار دارد و حدود ۳۰۰ عنوان كتاب بریل در این مجموعه گردآوری شده است، لیستی از این عناوین كه سالانه نیز به تعداد آنها افزوده میشود برای نابینایان سراسر كوبا ارسال میگردد تا آنها بتوانند علاوه بر آگاهی از منابع موجود، كتاب مورد نظر خود را برای مدتی به امانت بگیرند. سیستم امانت در مورد كتابهای گویا هم وجود دارد و به علت رطوبت زیاد هوا، كتابهای گویا در آرشیوهای مخصوص نگهداری این قبیل مواد نگهداری میشوند.
اهتمام به نابینایان: برخی از سخنرانان به مباحث و موضوعات نابینایی اشاره میکردند که به آنها اشاره میکنم.
در یكی از جلسات سخنرانیهایی راجع به مركز ملی نابینایان كانادا؛ كتابخانه ملی نابینایان و همچنین نحوه حمایتهای شغلی و آموزشی از نابینایان در كانادا ایراد گردید كه به طور خلاصه ارائه میگردد.
كانادا دارای یكی از پیشرفته ترین سیستمهای ارائه خدمات اطلاعاتی در دنیاست. این كشور از صنعت نشر، شبكه توزیع كتاب، موجودی ویدیو و خدمات سفارش پستی قوی برخوردار است.
مردم این كشور برای برنامههای آموزشی و تفریحی خود، هم قادر به تهیه مواد از طریق مجموعههای چندرسانهای هستند و هم میتوانند از خدمات كتابخانهها بهرهمند گردند. شبكه كتابخانهها در این كشور از ۱۴۴۸ كتابخانه عمومی و محلی، ۶۸۵ كتابخانه دانشگاهی، ۲۹۱۰ كتابخانه تخصصی و ۸۰۵ كتابخانه دولتی تشكیل شده است. بهرهوری از چنین سیستم اطلاعاتی، جایگاه بالایی را از نظر دسترسی به اطلاعات برای مردم كانادا احراز نموده است.
مؤسسه ملّی نابینایان كانادا كه بزرگترین مركز علمی، آموزشی، رفاهی برای نابینایان در دنیا به شمار میآید، مؤسسهای است خصوصی كه از طریق حمایتهای مردمی تأسیس شده و اداره میگردد. این مؤسسه در سال ۱۹۹۳ هفتاد و پنجمین سالگرد تأسیس خود را جشن گرفت.
در طول ۷۵ سال فعالیت خدمات توانبخشی برای تمام افرادی كه از دست دادن بینایی مشكل اصلی آنها در ارتباط با محیط بوده، به وسیله این مؤسسه تأمین گردیده است. این مؤسسه به عنوان نوعی مركز ارجاعی و مشاورهای برای ارائه خدمات به بخش دولتی و صنایع خصوصی نیز عمل مینماید و تا اوت ۱۹۹۴، تعداد ۷۸,۰۰۰ عضو از خدمات آن استفاده نمودهاند. تعداد استفادهكنندگان دائماً در حال افزایش است. حدود ۱۰% از اعضا به طور كامل نابینا و بقیه با وسایل كمكی و ابزارهای ویژه قادر به مطالعه هستند. بیشتر از ۵۰% اعضا را افراد بالای ۶۵ سال تشكیل میدهند. یكی از مهمترین اهداف این مركز از ابتدا، ارائه خدمات كتابخانهای به نابینایان بوده كه با تأسیس كتابخانه ملی نابینایان در سال ۱۹۰۶ عملی شده است. این كتابخانه كه هیچگونه كمكی از دولت دریافت نمیكند، خدمات كتابخانهای را به ۱۶,۰۰۰ عضو در سراسر كانادا ارائه مینماید. مجموعه كتابخانه مشتمل بر ۵۰,۰۰۰ عنوان كتاب بریل و گویا به زبانهای انگلیسی و فرانسوی است. در سال ۱۹۹۳ بیشتر از ۹۰۰,۰۰۰۰ ماده اطلاعاتی از طریق بخش امانت این كتابخانه به اعضا امانت داده شده و ۱۳۰۰ عنوان جدید و بیشتر از ۱,۰۰۰,۰۰۰ صفحه بریل با استفاده از تكنولوژیهای نوین به مجموعه افزوده گردیده است.
سایر مؤسسات و كتابخانهها نیز در تهیه اطلاعات لازم برای حمایت از آموزش و اشتغال نابینایان سهیم هستند. كتابهای درسی و مواد كمك آموزشی برای دانشآموزان نابینا عُمدتاً در ایالات و در مراكز خیریه، خصوصی و عمومی انجام میگیرد و دولت نیز كمكهای لازم را جهت خرید تجهیزات برای حمایت از كارگران نابینا انجام میدهد. چند شركت پیشرفته كامپیوتری مانند آی. بی. ام نیز نظام استفاده از راهنماها به فرمهای قابل استفاده نابینایان در مؤسسات خیریهای مانند مركز ملی نابینایان انجام میشود. كتابخانههای عمومی و سایر كتابخانهها نیز در برآوردن نیازهای عمومی در زمینه آموزش رسمی و غیررسمی نقش فعالی دارند.
مركز منابع اطلاعاتی در مؤسسه نابینایان كانادا، تحول بزرگی در ارائه خدمات اطلاعاتی به نابینایان ایجاد كرده است. به طوری كه دانشآموزان، دانشجویان و سایر نابینایانی كه احتیاج به اطلاعات برای انجام كارهای تحقیقاتی، برنامههای دانشگاهی یا سایر امور مورد علاقه خود دارند، قادر به تهیه منابع از این مركز در فرمهای قابل استفاده هستند. ارتباط با كتابخانههای عمومی، دانشگاهی و تخصصی در تكمیل مجموعه با موضوعات تخصصی بسیار مؤثر بوده است. این مركز نتایج تحقیقات انجام شده در هر سال را به صورت دیسك فشرده، نوار یا بریل، به وسیله پست یا از طریق شبكههای اطلاعاتی در اختیار نابینایان قرار میدهد.
همكاری موفقیت آمیز مركز نابینایان با دولت مركزی، منجر به تهیه پروژه روزنامه الكترونیكی با استفاده از سیستم تلویزیونهای معمولی شده است. این پروژه در مؤسسه نابینایان با موفقیت انجام شده و كاركنان نابینای این مركز به اطلاعات و اخبار جاری روزانه دستیابی دارند. تحقیقات جهت یافتن روشهای اقتصادی برای عمومیت دادن استفاده از روزنامه الكترونیكی ادامه دارد و این در واقع، الگویی برای سایر روزنامهها جهت یافتن چنین شیوههای برای تسهیل دستیابی به اخبار بوده است.
نشستهای ویژه نابینایان
یازدهمین نشست ایفلا ویژه نابینایان در ۱۴-۱۷ آگوست ۲۰۰۷ برگزار شد. این نشست دو سالانه ایفلا به عنوان یازدهمین دوره خود در شهر گراهام استون آفریقای جنوبی، از تاریخ ۱۴ الی ۱۷ آگوست، برابر با ۲۱ الی ۲۳ مرداد ۱۳۸۶، با حضور تنی چند از محققان و نمایندگانی از برخی کتابخانههای بزرگ دنیا در محل سالن ماسونیک شهر گراهام استون برگزار گردید. ماسونیک محل برگزاری اجتماعات خیریه است و خیرین آفریقایی جهت توسعه فعالیتهای فرهنگی در آنجا اجتماع کردند.
گراهام استون از بنادری است که در آن بیش از ۵۰ کلیسا وجود دارد و از جمله مناطق مقدس آفریقای جنوبی به شمار میرود.
کشور آفریقای جنوبی با مساحت ۱,۲۱۹,۲۲۱,۰۹۰ کیلومتر مربع بین ۲۲ درجه و ۳۵ درجه عرض جنوبی و ۱۷ درجه و ۲۳ درجه طول شرقی واقع شده است. این کشور ۴۲,۸۳۴,۵۲۰ نفر جمعیت دارد و پایتخت آن شهر پرتوریاست. مردم این کشور به زبان انگلیسی و بومی صحبت کرده و پیرو دین مسیحیت و مذهب پروتستان میباشند. این کشور دارای سیستم اتحادیه است و جنوبیترین ممالک آفریقا را تشکیل میدهد. از بنادر مهم آن کیپ تاون و دوربون را میتوان نام برد.
این همایش با مشارکت بخش نابینایان ایفلا و پشتیبانی کتابخانه ملی آفریقای جنوبی و مؤسسه «هیومن ویر» و «ایست کیپ هند تولز» برگزار شد.
این نشست با حضور بیشتر کشورهای آفریقایی، اروپایی، امریکا، ژاپن، کره و ایران با موضوع «ابزارهای پیشرو کتابخانهای در خدمت توسعه توانمندیهای فردی و جمعی» تشکیل شد.
همایش در روز دوشنبه ۱۳ آگوست مطابق با ۲۲ مرداد ۱۳۸۶، پس از آشنایی اعضای شرکتکننده در کنفرانس با یکدیگر، با بازدید از تنها کتابخانه نابینایان آفریقای جنوبی آغاز شد. در مراسم افتتاحیه وزیر فرهنگ و هنر آفریقای جنوبی؛ مسئول بخش نابینایان ایفلا؛ رئیس کتابخانه نابینایان آفریقای جنوبی؛ و جاج یاکوب، قاضی نابینای دادگاه آفریقای جنوبی، به ایراد سخنرانی و خوشامدگویی به حاضران پرداختند.
رئیس اتحادیه جهانی نابینایان ضمن ابراز خوشبینی به آینده، وضعیت کنونی خدماترسانی به نابینایان را در آفریقای جنوبی نامناسب، مبهم، و در عین حال امیدوار کننده ارزیابی کرد.
از آنجا که میزبانی این کنفرانس با کشوری آفریقایی بود، پیرامون موارد زیر در خصوص نابینایان آفریقای جنوبی نیز مباحثی صورت گرفت:
– وضعیت موجود نابینایان
– برنامه آموزش بریل
– تکنولوژیهای کمک آموزشی و دیزی در آفریقای جنوبی.
یکی از کارشناسان کتابخانه نابینایان آفریقای جنوبی به بیان مشکلات آموزش خط بریل در آفریقای جنوبی پرداخت که مهمترین آنها تعدد زبانهای مورد استفاده در آفریقای جنوبی و یکی نبودن کدهای بریل در آنها، کمبود لوازم کمک آموزشی برای زبانهای محلی، کمبود معلمان مجرب در زمینه آموزش خط بریل، و کمبود کتابهای بریل بود.
یکی دیگر از مباحث، بررسی جایگاه فناوریهای نوین در بهبود کتابخانههای نابینایان بود. از این رو، مسئول حق تألیف اتحادیه جهانی نابینایان در مورد فناوریهای کمک آموزشی در آفریقای جنوبی گفت: «پس از سالها تحقیق و بررسی، نرم افزار دلفین جوابگوی نیازهای کاربران نابینا در این کشورها ساخته شده است. »
نکته قابل تأمل دیگر، وضعیت سرمایهگذاری در بخشهای مختلف سختافزاری و نرمافزاری ویژه نابینایان بود که با اشاره به محدودیت امکانات در جهت اطلاعرسانی نابینایان و با پذیرفتن این نکته که هیچ کشوری قادر به ارائه خدمات به نابینایان همسان با افراد بینا نخواهد بود، فناوری را مهمترین عامل کاهش این نابرابری دانسته و نقش دولت و ناشران را در بالا بردن ظرفیتهای مواد کتابخانهای از عوامل تأثیرگذار در این زمینه خواندند.
در ادامه، اتحادیه شرکت دیزی معرفی شدند و راههای تولید در حال و آینده مورد بررسی قرار گرفت.
در این بخش به معرفی فعالیتهای سیستم اطلاعات دیجیتالی (دیزی) پرداخته شد. این روش جهت دیجیتالی کردن اطلاعات برای افرادی است که قادر به خواندن متون عادی نیستند. با توجه به پرهزینه بودن این نوع سختافزار و نرمافزار، این طرح نیازمند حمایتهای جدی مالی جهت تهیه، تنظیم، و توسعه این فناوری است. از این رو، برخی از مؤسسات، از جمله بنیاد نپیتون، حامی این سیستم میباشد. از مهمترین اهداف برنامهریزی، گسترش ابزار، دیجیتالی کردن اطلاعات، آموزشهای بینالمللی، توسعه فعالیتهای منطقهای، و افزایش فعالیتهایی جهت معرفی، اشاعه، و تبلیغ خدمات دائمی به کاربران است. آمارها حکایت از آن دارد که تعداد کتابهایی که تا مارس سال ۲۰۰۷، از طریق این برنامه در کشورهای آسیایی در اختیار کاربران قرار گرفته است، بیش از ۳۵۰۰ عنوان میباشد.
یکی از فعالیتهای این اتحادیه حمایت از نابینایان حادثه سونامی بوده است. شعار این اتحادیه «راه بهتر برای خواندن و راه بهتر، برای چاپ کردن» است.
تولیدات موازی دیزی: یکی از مسئولان بخشهای کتابخانه نابینایان سوئد ضمن تعریف کتابخانه دیجیتالی به شرح خصوصیات استاندارد جهت گویاسازی و دیجیتالی کردن پرداخت و روش ایکس. ام. ال را به عنوان یکی از راههای تولید اطلاعات دیجیتالی و قابل استفاده بر اساس نیازها و روشهای مختلف برای استفاده بر اساس نیازها و روشهای مختلف برای استفاده کاربران معرفی کرد.
ایکس. ام. ال زبان نشانهگذاری گسترش یافتهای است که اساس برخی طرحهای خودکارسازی وب است. زبان ایکس. ام. ال که با گذشت زمان محدودیتهای آن کاهش پیدا کرده به آسانتر شدن کار در اینترنت کمک کرد.
در ایکس. ام. ال میتوان راهبرد نشانهگذاری دلخواه را به کار برد. ایکس. ام. ال در حقیقت، بیشتر همخانوادهای از فناوریهای مرتبط است تا یک زبان نشانهگذاری؛ و یا نوعی دستور زبان است که با کمک آن میتوان قوانین و دستورالعملهایی را برای شرح چگونگی محیطهای جدید ایجاد کرد.
در زمان حاضر، با دسترسی به فهرستهای پیوسته کتابخانههای سرتاسر جهان، استفاده کننده میتواند از طریق اینترنت مقالات مجلات، کتابها، و دیگر صفحات وب را بخواند. این مقالات که با شیوه رقومی و پویا در پایگاههای اطلاعاتی و دادهای ذخیره شدهاند به نهادهایی تعلق دارند که از لحاظ جغرافیایی شاید هزاران کیلومتر دورتر باشند. فهرستهای کتابخانهای پیوسته برای ایجاد امکان این نوع دسترسیها ضعیف هستند و بنابراین بسیاری از کتابخانهها، این نوع منابع پیوسته را در فهرست نمیآورند و بیشتر استفادهکنندگان به دشواری متوجه منابع پیوسته الکترونیکی قابل دسترسی میشوند.
اینجاست که ایکس. ام. ال وارد میدان میشود. جستوجو و نمایش اطلاعات در صورتی که به روشی معنادار ساختاربندی نشده باشد محال است. اما هنگامی که اطلاعات در قالب ایکس. ام. ال ذخیره شوند، امکان اشتراک و ترکیب دادهها به شیوههای گوناگون، که به هیچ وجه ممکن نبوده است، به وجود میآید.
ایکس. ام. ال این خاصیت را دارد که برای نمایش یک سری اطلاعات یکسان برای استفاده کنندگان گوناگون مفید باشد. بدین دلیل که با استفاده شیوهنامه میتوان یک خدمت خبری وب را به گونهای طراحی کرد که قابل نمایش در رایانه دستی یک تاجر، رایانه گویای یک نابینا، و رایانه آزمایشگاه مورد استفاده یک دانشجو باشد. چون ایکس. ام. ال ابزاری چندمنظوره است و از فناوریهای بسیار انعطافپذیر بهره میبرد.
فعالیتهای نرمافزاری در جهت توسعه ایکس. ام. ال به نتایج خوبی رسیده و میتوان از این فرآیند در جهت گویاسازی و تهیه دیزی با سرعت بالا استفاده کرد که هماکنون این فعالیت در برخی کشورهای همسو در حال انجام است.
یکی دیگر از محققان در مقاله خویش در پاسخ به این سؤال که «آیا قانون حق مؤلف در مورد نابینایان منصفانه است یا خیر؟» چنین پاسخ داد که به اعتقاد ایشان پرداختن به مسئله نادیده گرفتن قانون حق مؤلف، جهت تأمین نیازهای کتابخانه نابینایان ضروری است، زیرا از این طریق نابینایان میتوانند از منابع کتابخانهای مانند افراد عادی بهرهمند شوند.
در بخش دیگر، سوئدیها گزارشی از فعالیتهای کتابخانه آنلاین ارائه دادهاند. کتابخانه سوئد با همکاری کتابخانههای محلی یک سری خدمات جدید را به صورت پیوسته و دیجیتالی در اختیار کاربران قرار میدهد. بر این اساس کاربران قادر خواهند بود خیلی سریعتر و مطابق سختافزار نورد اطلاعات لازم را برای مطالعه خود دریافت کنند.
یکی دیگر از کتابخانههای پیشرو در زمینه فعالیتهای دیجیتالی و کتابهای دیزی، کتابخانه ملی دانمارک، با حدود ۱۲۰۰۰ کاربر، دارای ۱۴۰۰۰ عنوان کتاب در قالب دیزی و ۱۸۰۰۰ عنوان کتاب دیجیتالی و همچنین کتابهای بریل میباشد. در این طرح که با همکاری بخش نابینایان کتابخانه ملی دانمارک و کتابخانههای عمومی محلی در حال اجراست، کاربران قادر خواهند بود به صورت پیوسته برای استفاده از کتابها، بدون در نظر گرفتن قانون حق مؤلف، اقدام نمایند.
در کشور دانمارک جهت تسهیل در امور حق مؤلف برای نابینایان قانونی وضع گردید که به موجب آن استفاده نابینایان و کمبینایان را از عناوین مختلف کتاب بدون در نظر گرفتن حق مؤلف، امکانپذیر میسازد. از این طریق، در کمتر از دو دقیقه کاربر قادر میباشد که یک کتاب را به صورت رایگان بارگذاری و از آن استفاده کند.
این نشست با ارائه گزارشهایی از سه کشور آفریقایی کنیا، زامبیا، و سیرالئون به کار خود خاتمه داد.
برنامههای عمومی: از برنامههای عمومی ایفلا برگزاری نمایشگاهی در سالنی در مجاورت سالن کنفرانس بود. در این نمایشگاه دستاوردهای روز از جمله انواع برجستهنگار، انواع پرینتر بریل، مگنی فایر (درشتنما)، و دیگر لوازم کمک آموزشی جهت استفاده نابینایان عرضه شده بود. همچنین نشستهایی نیز در هتل گراهام پورتوریا برگزار شد. در این نشستها اعضا به تبادل نظر با یکدیگر میپرداختند.
کارگاه آموزشی: همانطور که در بالا گذشت پس از پایان کنفرانس، کارگاه آموزشی کتابهای برجسته به مدت دو روز برگزار شد. در این کارگاه نحوه ساخت کتابهای برجسته و همچنین آموزش آن به کودکان و تأثیر روشهای روانشناختی آموزش و همراهی کردن کودکان برای یادگیری مفاهیم، پرداخته شد. همچنین در این کارگاه تأکید بر آن بود که ناشران در تولید این نوع کتابها به نقش معیارهای فرهنگی و بومی توجه کرده و مطابق با هنجارهای فرهنگی و هویت ملی کاربران آموزشهایی را متناسب با آن هنجارها ارائه دهند.
خلاصه و نتیجهگیری: این نشست از ویژگیهای خاصی نسبت به دورههای قبل برخوردار بود، از جمله حضور یک قاضی نابینا به عنوان سخنران اصلی که ضمن اشاره به وضعیت زندگی خویش به جایگاه علم و مطالعه کتابخانهای جهت کسب اطلاعات مفید روز تأکید نمود چرا که او خود یک قاضی فعال و نیازمند به اطلاعات جدید در پیشرفت فعالیتهای خویش بوده است.
مانند سالهای قبل شرکتها و مراکز تولیدی محصولات خود را در نمایشگاه بیرون سمینار در معرض دید عموم قرار دادند که خوشبختانه نسبت به گذشته از تنوع بیشتری برخوردار بود.
همچنین باید از میهماننوازی میزبانان آفریقای جنوبی به نیکی یاد کرد، چرا که آنان پیشبینیهای لازم را جهت تأمین نیازهای میهمانان نابینا فراهم آورده بودند که این امر موجب پررنگتر شدن حضور کارشناسان نابینا در این نشست گردید.
یکی از برجستهترین نکات در این نشست حضور برجسته کارشناسان نابینای جوان بود، به طوری که این استقبال نسبت به سالهای قبل کمنظیر بوده است که جای بسی امیدواری جهت بهینه شدن امور آتی نابینایان به دست خود آنهاست. همچنین یکی دیگر از نکات برجسته این نشست برگزاری کارگاههای آموزشی جهت بررسی نحوه ساخت کتابهای برجسته و آموزش آن به کودکان است.
دوازدهمین نشست ایفلا ویژه نابینایان
نشست دو سالانه ایفلا، دوازدهمین دوره خود را از روز دوشنبه ۱۷ آگوست، مطابق ۲۶ مرداد ۱۳۸۸، با حضور ۱۲۲ تن از محققان و نمایندگی از بیش از ۲۴ كشور شامل كشورهای اروپایی، افریقایی، ژاپن، كره و ایران در سالن لموت، یكی از مجهزترین سالنهای كنفرانس شهر میكلان، در ۲۴ كیلومتری بروكسل، پایتخت بلژیك، در قلب اروپا، كار خود را آغاز كرد. میكلان، شهری است مذهبی با بناهای تاریخی و آسیب دیده در جنگهای جهانی اول و دوم، نزدیك به پایتخت، و آخرین (تنها) اسقف نشین كشور بلژیك و بلندترین كلیسای اروپا را در خود جای داده است.
میزبانی و اداره این همایش بر عهده بخش نابینایان كنفرانس ایفلا و پشتیبانی كتابخانههای تخصصی و سازمانهای فلامن زبان كشورهای بلژیك و هلند با شعار «كاربران؛ كتابخانههای عمومی و ناشران» بود. این همایش كار خود پس از انجام تشریفات ثبت نام با بازدید از قسمتهای مختلف این شهر كوچك تاریخی از جمله موزه تاریخی مجسمه، كه در آن اشكال شخصیتهای مختلف مشهور در حال مطالعه كتاب بودند، آغاز كرد. در ادامه آقای گریت روبنس، مسئول بخش كتابهای گویای كتابخانه هلند ضمن خوشامدگویی به حضار گزارش مختصری از همكاری آن مركز در توسعه كتابهای فلامن زبان ارائه نمود. سپس آقای آلبرت كیرزماكرز، رئیس كتابخانه نابینایان بلژیك، ضمن تبریك و خوشامدگویی، با اشاره به دویستمین سال تولد لویی بریل، مبدع خط ویژه نابینایان، ستایشی خاص از تلاشهای آن مرد سختكوش به عمل آورده؛ سپس به بررسی نقش وی در زندگی افراد نابینا پرداخت و گزارش مختصری از عملكرد كتابخانه نابینایان بلژیك و برنامههای آن در زمینه آموزش افراد كهنسال در استفاده از «دیزی» ارائه نمود. پس از آن، آقای فرانك نوبل، عضو شورای شهر میكلان، در خوشامدگویی خود از انتخاب این شهر به عنوان محل برگزاری كنفرانس اظهار خرسندی، تشكر، و قدردانی نمود. در پایان جلسه، هنرمندی نابینا به سه زبان آلمانی، انگلیسی، و فرانسه به اجرای كنسرت پرداخت.
نشست روز سهشنبه به موضوع تأمین حقوق مادی و معنوی ناشران برای ایجاد شبكه دائمی جهانی كتابخانه دیجیتالی، با همكاری كتابخانههای عضو ایفلا، در جهت دسترس پذیرسازی كاربران نابینا، آغاز و به بررسی موانع همكاری كتابخانهها، یافتن راههای مناسب جهت همكاری ناشران، بررسی انواع روشهای سخت افزاری و نرم افزاری انتقال منابع با در نظر گرفتن هزینه و زمان، و حفظ حقوق معنوی ناشر و مؤلف و كاربر نابینا اختصاص داشت.
مسئول بخش نابینایان كتابخانه دانمارك و دبیر بخش نابینایان ایفلا، خانم بنت دال راتجه، با اشاره به سابقه ده ساله خود در تولید كتاب دیجیتال، ضمن تأكید بر حقوق برابر نابینایان در استفاده آسان و سریع از كتابخانه با افراد عادی جامعه، تحقق این هدف را بدون همكاری همه كشورها غیر ممكن دانست.
در ادامه، خانم الن تایز، دبیر ایفلا، برنامهریزی در هماهنگی میان كاربران، ناشران، و كتابخانههای عمومی را از ابتكارات ایفلا، در بهبود كمّی و كیفی ارائه خدمات به افراد با نارسایی بینایی دانست. همچنین وی با اشاره به مشكلات دسترسی به اطلاعات حتی در قرن ۲۱، به اهمیت نقش كتابخانهها در دستیابی به اطلاعات پرداخته و بر تجهیز كتابخانهها به فناوریهای سخت افزاری و نرم افزاری روز دنیا و دسترسی نابینایان به آن منابع تأكید نمود.
خانم آدرین هاك از هلند: ایشان مقالهای با عنوان دنیای كتابهای بریل بدون محدودیت، فقط ۴ بچه عرضه کرد. رانینشتاین، ناشر كتابهای بریل و برجسته كودكان است كه با همكاری انجمن معلولان بینایی آلمان و بخش سلطنتی كشور هلند اداره میشود. وی بیان كرد: «ما در سفرهایی كه به اقصی نقاط دنیا داریم محصولات و تولیدات خود را نیز به همراه میبریم و اغلب كودكان از تولیدات ما لذت میبرند. تولیدات ما نقش پلی بین كودكان بینا و نابینا را بازی میكند».
خانم آن مارتی گودال از نروژ: او مقالهای با عنوان كتاب برای همه افراد، رویكردی جدید برای دسترس پذیر كردن كتاب و اطلاعات در نروژ عرضه کرد. مؤسسه Leser soker book (كتاب برای همه) یك سازمان نروژی است كه در سال 2002 در جهت حمایت و تولید و توسعه كتابهای تطبیقی نابینایان تأسیس شده است. هدف آن، تولید كتابها و منابع اطلاعاتی تطبیقی برای افرادی است كه علاقهمند به مطالعه هستند ولی مشكلاتی در خواندن متون دارند. فلسفه ما این است كه همه افراد، بدون توجه به توانایی جسمی، به اطلاعات دسترسی داشته باشند.
گروه كاری ما از ۲۰ سازمان مختلف تشكیل شده است. اعضای ما، انجمن فروشندگان كتاب، مؤلفان، ناشران، و نمایندگان مختلف گروههای هدف هستند. وزارت فرهنگ تأمین كننده بودجه مورد نیاز این گروه میباشد. نشست روز اول با صرف شام سنتی ساكنان شهر میكلان به پایان رسید.
روز چهارشنبه ۱۹ آگوست: محور مقالات: كتابخانههای عمومی
آقای گرت روبنز از بخش فلامن كشور بلژیك مقالهای با عنوان «ادغام خدمات كتابخانهای ویژه نابینایان با خدمات كتابخانههای عمومی در بلژیك» ارائه کرد.
او تمركز بر همكاری كتابخانههای عمومی با توجه به تغییرات اساسی در كتابخانههای هلند و بلژیك را به عنوان رویكرد نمونهای از توسعه واقعی در دنیای امروز بررسی کرد.
خانم تای ون لنك ولت از كشور هلند، مقالهای با عنوان «ظرفیت خدمات كتابخانهای به افراد معلول بینایی در سیستم كتابخانههای عموی هلند» عرضه کرد.
در اوایل ژانویه سال ۲۰۰۷، شاهد تغییرات مهمی در خدمات كتابخانهای به افراد معلول در كشور هلند بودیم. كتابخانههای موجود تجدید ساختار و با سیستم كتابخانههای عمومی تلفیق شدند. این فرهنگ، آگاهی رو به رشدی را به وجود آورده تا كتابخانههای عمومی بتوانند خدمات بیشتری را به افراد دارای مشكل بینایی و كهنسالان، كه تعدادشان هم رو به افزایش است، ارائه دهند. این طرح حدود ۳ سال است كه در حال اجراست اینكه تا چه حد در دسترس پذیركردن وسیع اطلاعات برای افراد موفق بودهایم چیزی است كه در آینده مشخص خواهد شد.
خانم بیته كرونكویست از كشور سوئد مقالهای با عنوان «آیا ما به اهداف گروهمان دست یافتهایم، چه كسانی و چگونه از خدمات ما استفاده میكنند. كاربران جدید و گروههای هدف چه كسانی هستند» عرضه کرد.
كتابخانه تی. پی. بی در سوئد به منظور شناسایی میزان كیفیت تولیدات خودرو و بررسی اینكه آیا به اهداف از پیش تعیین شده خود رسیده است یا خیر، از سال ۲۰۰۸ دو بخش مختلف ارزیابی كاربران تولیدات خود را آغاز نمود.
طی پژوهش، متوجه شدیم كه حدود ۲۰ درصد كاربران معلول بینایی و ۸۰ درصد دارای سایر عارضههای بینایی هستند در حالی كه، وقتی از كتابخانه عمومی در مورد استفاده كنندگان خدمات بخش نابینایان آن كتابخانه سؤال شد، متوجه شدیم كه گروه هدف ما دقیقاً بر عكس آنچه ما فكر میكردیم تقسیم بندی شدهاند: حدود ۸۰ درصد معلولان بینایی و ۲۰ دارای سایر عارضههای بینایی مانند دیزلكسیا.
در گروه دوم تحقیقات، هدف ما پیدا كردن حقایق بیشتری در خصوص كاربران كتابهای گویا و روزنامهها بود و اینكه آنها چگونه از این رسانهها استفاده میكنند و میزان دسترسی آنها به آی تی به چه میزان است.
نتایج بررسیهای ما نشان داد تنها نیمی از كاربران بخش نابینایان كتابخانههای عمومی به كامپیوتر شخصی و اینترنت دسترسی دارند.
نتایج این تحقیقات چالش جدید را پیش روی كتابخانه قرار داد: اینكه روشها و مجاری جدیدتری برای اطلاع رسانی نیاز است. ما در این طرح به بررسی پلههایی خواهیم پرداخت كه باید برای بهبود روشهایمان طی كنیم.
خانم ژولی رائه از استرالیا مقالهای با عنوان «همكاری رسانهها و روزنامههای در دسترس» عرضه کرد.
توسعه ارتباط مناسب با ناشران باعث افزایش آگاهی راجع به نیازهای ارتباطی نابینایان میشود. در استرالیا ناشران اصلی و مهم، روزنامهها را با روشهای تطبیقی در اختیار كاربران نابینا و كمبینا قرار میدهند. این ارتباطات باعث میشود كه ناشران از نیازهای نابینایان آگاهی پیدا كنند.
خانم لون سوگارد از كتابخانه ملی نابینایان دانمارك مقالهاش را با عنوان «قرائتخانه دیجیتالی برای افراد با ناتوانی بینایی» بیان کرد.
بخش نابینایان كتابخانه ملی دانمارك قرائتخانهای را با ویژگیهای لازم جهت استفاده همزمان منابع، به خصوص روزنامه و مجلات و ماهنامهها، برای افرادی كه قادر به استفاده از كتابها و منابع چاپی نیستند فراهم نموده است. هدف از انجام این طرح همسان سازی در استفاده از منابع اطلاعاتی برای افراد ناتوان بینایی جهت برقراری بهتر ارتباط با عموم جامعه میباشد.
خانم بیته كرونكویست از كتابخانه تی. پی. بی سوئد مقالهای با عنوان «روزنامهها و كتابهای در گردش دیجیتالی» عرضه کرد.
ایشان از اجرای آزمایشی موفقیتآمیز طرح تهیه متنهای دیجیتالی از نشریان تولیدی روز، به صورت گویا، در یكی از كتابخانههای شهر لوند خبر داده و پس از موفقیت مقدماتی آن را در كتابخانههای بخش غربی سوئد به اجرا گذاشتند. وی صرفهجویی و كاهش هزینههای پستی و استقبال عمومی از این پروژه را عامل اصلی توسعه و اجرای آن در آینده دانست.
آقای فیلیپ كلود از كشور فرانسه مقالهای با عنوان «Typhlo & Tactus (T&T) دو طرح مورد استفاده در اروپا برای كتابهای برجسته كودكان» عرضه کرد.
مؤسسه Les Doigts Qui Rêvent در سال 1994 تأسیس شد و در سال 1999 فعالیتی جدید را در جهت توسعه تولید كتابهای برجسته ویژه كودكان نابینا (tactile) آغاز نمود، و در نهایت با تصویب بخش فرهنگی اتحادیه اروپا حمایت مالی مناسبی از این طرح به عمل آمد و با توجه به بالا بودن هزینه تولید كتابهای برجسته، كشورهای انگلستان، بلژیك، فرانسه فعالیت مشتركی را آغاز نمودند. با توجه به استقبال به عمل آمده تا كنون سومین دوره آزمایشی آن انجام شده است. در جلسه سال 2008 این گروه، 8 عضو اصلی و 20 كشور خدمات گیرنده شركت داشتند. تا كنون 25,000 عنوان كتاب در 80 موضوع با قیمتی مناسب (15 تا 25 یورو) به مخاطبان عرضه گردیده است این فعالیت یك تحول مادی و معنوی در عرضه كتاب برجسته به كودكان میباشد.
آقای نیك كوئه از بخش اطلاع رسانی كتابخانه همپشایر از كشور انگلیس مقالهاش را با عنوان «گروه كارشناسی كتابهای گویا در كتابخانه همپشایر» عرضه کرد.
این كتابخانه، ۱۰ سال پیش فعالیتی را با استفاده از كارشناسان نابینا برای بالا بردن كیفیت تولید كتابهای گویا آغاز كرد. این گروه ۴۰ نفره، در هر جلسه یك كتاب را، بدون توجه به عنوان و موضوع آن، به طور مشترك مطالعه كرده و دیدگاههای اصلاحی خود را عرضه مینمایند. تا كنون ۶۰ عنوان كتاب ضبط شده را بررسی و نتیجه آن را برای اجرا در تولیدات جدید ارائه نمودهاند. این فعالیت با استقبال عمومی كتابخانهها و تولیدكنندگان روبه رو گردید و اكنون این گروهها در دیگر كتابخانههای انگلستان نیز تشكیل شدهاند در سال ۲۰۰۸ این گروه ۱۴ نفره موفق به كسب مدال افتخار در خدمت رسانی به نابینایان شدند.
كارگاههای آموزشی
این دوره همانند دوره قبل بخشی را به اجرای كارگاههای تخصصی كتابداری ویژه نابینایان و كمبینایان، مطابق با آخرین پیشرفتهای حوزه كتابداری عمومی اختصاص داده است.
آقای فرانكو هندریز مسئول كتابخانه نابینایی شهر از آفریقای جنوبی، مدیریت کارگاه «كتابخانه جهانی برای نابینایان» را بر عهده داشت.
هدف اصلی این كارگاه، بحث درباره شیوههای ایجاد شبكه جهانی برای نابینایان با استفاده از همه امكانات و تجهیزات موجود بود. دورنمای این طرح حكایت از دسترس پذیری كلیه منابع مكتوب برای انواع نارساییهای بینایی، بدون محدودیت زمانی و مكانی، میباشد. نحوه خدمترسانی این شبكه به صورت پیوسته و تمام مسیر از انتخاب موضوع تا تولید و ارسال بر اساس استاندارهای پذیرفته شده در مجامع تخصصی خواهد بود. همچنین هیچ نوع محدودیتی برای دسترسی متقاضیان وجود نخواهد داشت و افراد از هر گوشه دنیا قدرت انتخاب و دریافت منابع را خواهند داشت. البته مقداری اجرای این طرح، تبدیل كلیه منابع به صورت دیجیتال و مجازی است؛ پس از آن به منظور رفع اشكالات، پیشبینی تولید و توزیع فیزیكی نیز در نظر گرفته میشود. اجرای این پروژه نیازمند شناسایی و جلب همكاری كلیه سازمانها و مؤسسات مرتبط با تولید و توزیع منابع كتابخانهای معلولان است. به طور مثال، هماهنگی در اطلاع رسانی و خدمات به صورت پیوسته و تلفنی در آینده قابل اجرا خواهد بود. از این رو، اعضای مشترك امكان خدمات گیری از این شبكه را خواهند داشت. طبق مقررات از پیش تعیین شده، حفظ قانون حق مؤلف الزامی میباشد. كتابخانه جهانی تعهدی برای در اختیار گذاشتن مجموعه فیزیكی ندارد و كاربر (كتابخانه محلی) بر حسب نیاز میتواند منابع را به فرمت فیزیكی تبدیل نماید. تذكر این نكته ضروری است كه برای این كتابخانه جهانی هنوز هیچ مخزن متمركزی پیش بینی نشده است و همچنین حوزه تأمین مالی این شبكه هنوز نامعلوم است و باید در جلسات دقیق كارشناسی نظرات اعضا طرح و تصمیمگیری شود.
فعالیتهای انجام شده جهت ایجاد این كتابخانه، در سال ۲۰۰۹ عبارتاند از: تعیین سیاستهای اصلی كتابخانه جهانی نابینایان و تشكیل ۴ گروه كاری به منظور ۱) شناسایی سازمانها و نیروهای توانمند كه قدرت فعالیت در شبكه را دارند. ۲) توسعه روابط كتابخانههای موجود و برقراری نظم امانت دهی به اشكال مختلف میان مجموعه داران. ۳) طراحی یك مدل اقتصادی برای بقای شبكه جهانی، و ۴) توسعه مشاركت سازمانهای بینالمللی و ناشران شناخته شده جهت تقویت پشتوانه شبكه.
همه این موارد در كارگاه طرح و شركت كنندگان دیدگاههای خود را بر اساس تجربه، تخصص و موقعیت، و جایگاه كتابخانهای خود بیان كردند.
خانم ژولی رائه از ملبورن استرالیا، کارگاهی با عنوان مشاركت عمومی برگزار کرد.
طبق گزارش مجری این كارگاه كمتر از 50 درصد منابع چاپی و كمتر از 20 درصد وب سایتها قابلیت استفاده برای افراد نابینا و كمبینا را دارد. یكی از سازمانهای تأمین كننده كمبودهای نابینایان استرالیا (مؤسسه Vision ustralia) به دنبال اجرای طرحهایی برای افزایش سطح منابع كتابخانهای برآمده است. یكی از این برنامهها، توسعه مشاركت عمومی كتابخانهها در سراسر این كشور میباشد كه با شناسایی موقعیت و میزان فعالیت هر كتابخانه، امكانات ویژهای به واسطه ارتباطات میان این انجمن با مجموعه كتابخانههای محلی تأمین خواهد شد اجرای این طرح خدمات كتابخانههای محلی را به معلولان، نسبت به گذشته، افزایش داده است. اولین اجرای آزمایشی این طرح، با همكاری خانه كتاب استرالیا در شهر ویكتوریا با مساعدت شهرداری 12 منطقه و 4 كتابخانه بزرگ محلی، برای خدمات رسانی به بیش از یك میلیون جمعیت روستایی و شهری راهاندازی گردید.
از جمله فعالیتهای انجام شده میتوان به تولید منابع نرم افزار دیزی و تجهیز كتابخانههای فوق به سخت افزارهای دیزی اشاره كرد. برای آموزش شیوه استفاده از دستگاههای دیزی دورههایی برای كتابداران و داوطلبان خدمات رسانی به نابینایان برگزار میگردد.
طبق برنامه زمانبندی شده از ژوئن ۲۰۰۸ تا پایان سال ۲۰۰۹ تجهیز ساختمان كتابخانه شهر لوگان در استان كوئیزلند، ارسال كتابها، مجلات، و روزنامهها به صورت آنلاین برای كاربران نابینا به كتابخانههای محلی انجام خواهد شد.
بازدید از كتابخانه شهر ماستریخ
پنجشنبه صبح ساعت یك ربع به ۸، طبق برنامههای از پیش تعیین شده، مهمانان و دیگر محققان حوزه كتابداری و اطلاع رسانی نابینایان و كم بینایان، با یك اتوبوس سیاحتی برای حضور در بازدید یك روزه از شهر میكلان به كتابخانه و موزه سفال شهر ماستریخ هلند (شهری در ۱۰۴ كیلومتری بروكسل) انتقال یافتند.
این كتابخانه میان دو منطقه و یك و سرامیك، در سال ۱۹۹۲، به سبك معماری كتابخانه آمستردام، در شش طبقه مشرف بر رودخانه مس ساخته شده و چشم هر بیننده را خیره میسازد. طبقه زیرین این كتابخانه ویژه كتابهای داستان مورد نیاز جوانان، طبقه همكف بخش اداری و اطلاعرسانی، طبقه اول شامل رستوران، بخش مجلات و روزنامهها و طبقات دوم و سوم و چهارم به كتابهای مرجع اختصاص دارد. شركتكنندگان پس از بازدید از نمای بیرونی و جذاب جهت صرف صبحانه و بازدید از نمایشگاه دائمی سفال و سرامیك به قسمت از پیش تعیین شده وارد و سپس جهت شنیدن سخنرانی رئیس كتابخانه اریك وزل و ژان ژاكوب، از مقامات شهر ماستریخ، در جایگاه پلکانی شكلی مستقر شدند. آقای ژان ژاكوب، مشاور شهردار شهر ماستریخ، ضمن تشكر از حضور شركت كنندگان كنفرانس در این كتابخانه این شهر را به عنوان یكی از شهرهای قدیمی و دارای فرهنگ و تاریخ غنی و آثار تاریخی از زمان رم باستان معرفی كرد.
پس از آن، محققان به ۵ گروه جداگانه تقسیم شدند و ۵ تن از میزبانان سرپرستی هر گروه را عهدهدار شدند. ابتدا، در راهروهای طبقات بدون پله به بازدید ساختمان پرداخته سپس از بخش پذیرش واطلاع رسانی مراجعان و سپس از قسمت خدمات الكترونیكی به متقاضیان كتابهای دیزی به مشتركان این نوع كتاب به زبان آلمانی و فلامن پرداختند. سپس از دو قرائتخانه مخصوص كتابهای دیزی و سخت افزارهایی چون انواع درشت نما و برجسته نگار بازدید شد. در بخش بعدی از قسمت كودكان، كه از نمای جالبی برای جذب كودكان ناتوان و عادی برخوردار بود بازدید، به عمل آمد. سپس در طبقات بالا استودیوهای ضبط و روش تولید دیزی را به مراجعان نشان دادند. این كتابخانه در طبقه فوقانی یك بالكن روبهروی رودخانه دارد كه استفاده از این موهبت خدادادی و نصب نورگیرهای متناسب باعث جذب شهروندان به آن میگردد.
نتیجهگیری: ایفلا فرصت مساعد و مطلوبی برای مراکز معلولین به ویژه نهادهای معلولیتی ایران است و باید بیش از پیش از امکانات این سازمان استفاده شود. به ویژه برای ناشنوایان و دیگر اقشار معلولین هم استفاده گردد.
مآخذ
دانشنامه کتابداری واطلاعرسانی، پوری سلطانی و فروردین راستین، تهران، فرهنگ معاصر، ۱۳۷۹، ص ۲۳۱- ۲۳۲؛ دایرة المعارف کتابداری و اطلاعرسانی، سرپرست عباس حری، تهران، کتابخانه ملی، ۱۳۸۱، ج۱، ص ۴۲۴-۴۲۷؛ «ششمین کنفرانس بینالمللی ایفلا»، تاج الملوک ارجمند، مطالعات ملی کتابداری و سازماندهی اطلاعات، بهار و تابستان ۱۳۷۳، سال پنجم، ش ۱ و ۲؛ «گزارش یازدهمین نشست ایفلا»، حسین روحانی صدر، مطالعات ملی کتابداری و سازماندهی اطلاعات، زمستان ۱۳۸۶، شماره ۷۲ (علمی- ترویجی)، از ۳۲۹ تا ۳۳۶؛ «گزارش دوازدهمین نشست ایفلا ویژه نابینایان»، مطالعات ملی کتابداری و سازماندهی اطلاعات، بهار ۱۳۸۹، شماره ۸۱ (علمی- ترویجی)، از ۱۸۲ تا ۱۹۰.
