معلولیت، واژهای است که معنی نقص میدهد اما بیشتر افرادی که دچار آن هستند ثابت کرده اند که معلولیت نه یک نقص بلکه زمینه ای برای یک موفقیت است.
خبرگزاری مهر، گروه استانها – مونا محمدقاسمی: منتظر نشسته بودم که در لابهلای تیکتاک ساعت، صدای عصایی به گوشم خورد. «رضا شاهحسینی» رتبه یک منطقه سه کنکور گروه هنر در سال ۷۴ و جزء پایه گزاران اولین نشریات الکترونیکی ایران با دو عصا وارد اتاق شد تا با هم گفتگویی درباره موفقیتهای معلولی که تلاش کرد تا از آنچه واژه معلولیت در ذهن افراد ایجاد میکند، تعریف جدیدی بسازد.
میم مثل موفقیت
تا دهه ۹۰ میلادی معلولیت حاصل یک سری از ناتوانیها و نقصها تعریف میشد، یعنی فردی با داشتن نقص دریکی از عضوهای بدنش معلول نامیده میشد اما در ساليان اخير، بزرگان توانبخشی این تعریف را کنار گذاشتهاند و معلولیت را ديگر فقط يك مشكل سلامتی نمی دانند بلكه آنرا انعكاسی از عدم تعامل ويژگی های بدنی يك فرد با ويژگيهای جامعهای كه در آن زندگي می كند؛ تعریف میکنند.
شاهحسینی که به دلیل نبود واکسن فلج اطفال از سن کودکی دچار معلولیت شده است، به تشریح تعریف جدید واژه معلولیت میپردازد و میگوید: این اجتماع است که باید خود را با معلول هماهنگ کند یعنی اگر جامعه امکانات مناسبی را در اختیار کسی که ناتوان است قرار دهد خودبهخود مسئله معلولیت و ناتوانی بیمعنی میشود.
او فیزیکدان معاصر، استفان هاوکینگ که دارای معلولیت شدید در اثر بیماری است را نمونهای از کمک فنّاوری برای توانبخشی و قدرت اراده انسانی میداند.
مدل منحصربهفرد زندگی من
میخواهم از او سؤالی بپرسم اما نگران ناراحت شدنش هستم، دل به دریا میزنم و سؤالی که تاروپود ذهنم را درگیر کرده است را به زبان میآورم. از او میپرسم تابهحال شده که از شرایط خود به خدا گله کنید و با لبخندی خاص پاسخ میدهد: این سؤال فلسفی در بیشتر مواقع برای افراد معلول پیش میآید اما من این جواب را به خودم دادم که این مدل زندگی هرکسی است، مدلهای زندگی همه آدمها شبیه هم نیست و منحصربهفرد هستند، مهم این است که این مدل زندگی را خوب بازی کنیم. من با این دید این مدل زندگی و معلولیتم را پذیرفتهام و سعی میکنم محدودیتهایم را بشناسم و فرد مفیدی باشم.
مدلهای زندگی همه آدمها شبیه هم نیست و منحصربهفرد هستند، مهم این است که این مدل زندگی را خوب بازی کنیمرضا شاهحسینی علاوه بر مدرک کارشناسی طراحی صنعتی از دانشگاه هنر تهران، در حال حاضر دانشجوی رشته جغرافیا و برنامهریزی گردشگری، کارشناس ستاد مناسبسازی محیط مبلمان شهری و مشاور مدیرکل میراث فرهنگی صنایعدستی و گردشگری استان گلستان هم هست.
او دستی هم در نویسندگی دارد و در سال ۸۷ رتبه اول مسابقات داستاننویسی «جشنواره سراسری حضور» را کسب کرد. سال ۸۸ همرتبه سوم شعر جشنواره «تفریق تیرگی» در شیراز و سال ۹۱ کارشناس برتر حوزه عمرانی استانداری انتخاب شد.
چندی پیش رضا شاهحسینی عضو هیئتمدیره کانون سراسری انجمنهای معلولین کشور شد، جایی که گلستان برای اولین بار در تشکلهای غیررسمی صاحب کرسی شده است. از او درباره این کانون پرسیدم.
جامعه معلولان ایران فراگیرترین تشکل در کشور
شاه حسینی در این باره به خبرنگار مهر میگوید: تشكلهای معلولین ایران برای سالهای متمادی به صورت مجزا فعالیت داشتهاند و جامعه معلولان ایران فراگیرترین تشکل معلولین در کشور بودهاست اما بهمنظور ایجاد هماهنگی و همافزایی بیشتر این تشكلها حدود سهسال پیش برای نخستینبار انتخابات کانون سراسری انجمنهای معلولین کشور برگزار شد و ماه گذشته نیز با حضور نمایندگان ۳۱ استان دومین هیئت مدیره كانون برای سهسال آتی انتخاب شدند.
شاهحسینی جامعه معلولان ایران را فراگیرترین تشکل معلولین در کشور معرفی میکند و ادامه میدهد: این دومین دوره انتخابات کانون سراسری انجمنهای معلولین کشور بوده که هیئتمدیره آن ۹ نفر هستند، گلستان قبلاً فقط نقش ناظر را در اکثر همایشها داشت و عضو جامع معلولان نبود. یک ماه پیش انتخابات استانی برگزار شد و من بهعنوان عضو هیئتمدیره و مدیرعامل انتخاب شدم، ما سه حق رأی داشتیم که بهاتفاق سه تن ازمدیران معلولین استان در این انتخابات شرکت کردیم و برای اولین بار به عضویت هیئت مدیره کانون درآمدیم.
وی نقش اصلی ایجاد کانون را هماهنگی فعالیتهای انجمنهای معلولین کل کشور میداند و میگوید: در سطح کشور انجمنهای قوی زیادی داریم که تجارب خوبی در این زمینه دارند ولی به خاطر جزیرهای کار کردن که منسجم نیستن معمولاً خیلی از فعالیتها دیده نمیشود اما شبکهای شدن انجمنها میتواند ایجاد قدرت وهم افزایی کند.
در کشورما قانون جامع حمایت از معلولین از سال ۸۳ مصوب شده است و در سال ۸۴ به هیئت دولت آیین نامه اجرایی آن ابلاغ شد، اما در بسیاری از موارد باید و شاید اجرا نشده است. ماده دو این قانون مناسب سازی مبلمان شهری را برای تمام ساختمانهای عمومی و مکانهای عمومی الزام آور میکند. اما میزان مناسب سازی دراین همه سال برآیندخوبی ندارد.
رضا شاه حسینی از اصلاحیه این قانون توسط وزارت تعاون، كار و رفاه اجتماعی با كمك انجمنهای انجمن معلولان در کشور و میگوید: برای اصلاح این قانون باید زیاد پیگیر بود، این اصلاحیه را تحویل مجلس دادند که اگرمطرح شود و رأی بیاورد مقداری از مشکلات به لحاظ قانونی مرتفع میشود.
از شاه حسینی میخواهم تا از برنامههایی که برای انجمن آماده کرده است صحبت کند و او میگوید: اصلاح آیین نامه خود کانون جزو اولین کارهایی است که در دست داریم، بحث مناسب سازی مبلمان شهری را به صورت جدی دنبال میکنم و سعی میکنم برای آن مطالبه ملی ایجاد کنم چون علاوه بر معلولین، ۲۵ درصد جامعه یعنی سالمندان، بانوان باردار، بیماران خاص و کودکان زیر ۱۲ سال را در برمیگیرد.
برای موفقیت یک معلول شرایطی لازم است که اگر مهیا شود آن شخص به راحتی میتواند با معلولیت خود کنار بیاید و مانند یک انسان عادی به زندگی خود ادامه دهد. شاه حسینی مهیا کردن این شرایط را از وظایف توان بخشی اجتماعی میداند و میگوید: نقش خانواده، رسانهها، جامعه وآموزش و پرورش در این زمینه خیلی مهم است. معلولان موفق معمولاً خانواده توانمندی داشتند و از نقش حمایتی خوبی برخورداربودند.
شاه حسینی نقش حمایتی خانوادهاش را در موفقیتهایش مؤثر میداند و میگوید: در دوران تحصیل دوستانم پذیرش خوبی از شرایط من داشتند و در حال حاضر همسرم مشوق اصلی من در زندگی است.
به تمام آرزوهایم رسیدهام
از آرزوهای دست یافته و نیافتهاش میپرسم و او در پاسخ به سوالم با لبخندی میگوید که به تمام آرزوهایش رسیده است و بعد از رسیدن به هر موفقیت، موفقیت بعدی را بزرگتر تعریف میکند. شاه حسینی از دوستان معلول خود میخواهد روابط اجتماعی خود را افزایش دهند و معتقد است هیچ جامعهای تغییر نمیکند مگر اینکه خودمان تغییرش دهیم.
در اتاق را پشت سرم میبندم و هنگام خروج به قدمهایم نگاه میکنم نگاهی متفاوت و صدایی که در ذهنم میگوید معلولیت پایان راه نیست بلکه امتحانی است برای اثبات توانستن.