17نوامبر 2019 (26 آبان 98) مردی 55 ساله از استان هوبئی چین برای اولینبار به بیماری ناشناختهای مبتلا میشود (بیمار صفر)، کسی از بیماری او با خبر نمی شود؛ بعد از کمتر از یک ماه چند فرد دیگر بهطور مشابه به این بیماری مبتلا میشوند و در بیمارستان مرکزی ووهان با علائم عفونت هر دو ریه بستری میشوند اما هنوز سیستم سلامت چین در چالش کشف این بیماری است که در نهایت در 31 دسامبر 2019 (10 دی 98) پرده از این بیماری مشکوک برداشته میشود.
مقامات چین بهصورت رسمی گزارش شیوع نوع جدیدی از بیماری سارس با توانایی شیوع بیشتر و میزان کشندگی کمتر را میدهند و بیماری جدید بخاطر هفتمین رده از خانواده بزرگی از ویروسها بهنام کرونا در ووهان طغیان میکند.
این ویروس کوچک که بر سر دستهبندی آن در میان موجودات زنده یا غیر زنده- مانند ویروسهای دیگر-اختلاف نظر وجود دارد، با سرعت باورنکردنی مرزهای جفرافیایی را درهم میکوبد و در زمان کوتاهی در یازدهم مارس 2020 ( 21 اسفند 98) یعنی تقریباً 2ماه، تبدیل به یک همهگیری جهانی میشود.
بعضی کشورها اعمال قرنطینه میکنند، مردم به فروشگاهها هجوم میبرند، بازار شایعات از هر موقع داغتر میشود، چرخه اقتصاد بههم میریزد، استرس و اضطراب در تار و پود اجتماع ریشه میدواند، خیابانهایی که پر از هیاهو و شلوغی بودند در مدت کوتاهی متروکه میشوند، زندگی تمام مردم متأثر از این غول بیشاخ و دم شده و این تراژدی ترسناک ادامه مییابد.
در میان این همه تشویش و بهم ریختگی، زندگی افراد دارای معلولیت هم بهعنوان قشری از مردم جامعه دستخوش تغییر میشود اما به طرزی متفاوت که انگار برای سایر افراد قابل درک نیست!
پیشتر از این هم زندگی معلولین سبک خاص خود را داشت، خلاقیت و ابتکار این گروه قابل توجه است اما اینبار دیگر خلاقیت به خودیخود پاسخگو نیست. چندی بعد از شروع این بیماری، اطلاعات جدید با سرعت سرسامآوری کل جهان را میگیرد؛ از سادهترین کارها مثل شستن دستها گرفته تا پروتکلهای درمانی، اما سهم معلولین از این اطلاعات ابهام است و سردرگمی، این بیتوجهی باعث پررنگتر شدن واژه معلولیت میشود. معلولین بخش مهمی از جمعیت را شامل میشوند و گاه حتی این افراد بهعلت شرایط خاصی که دارند علاوه بر ناهنجاریهای آناتومیکی، بهدلیل همراهی سایر بیماریها از جمله دیابت، خودایمنی، مشکلات عصبی و بیماریهای قلبی بیش از پیش آنها در معرض خطر قرار دارند.
این بیماری علاوه بر سلامت معلولین، استقلال آنان را هم بهطور چشمگیری کاهش داده و با سنگین کردن بار معلولیت، فشار روانی و عاطفی مضاعفی را برایشان همراه داشته است.
در میان تمام نیازهای ایجاد شده برای افراد دارای معلولیت بهدلیل بروز ویروس کرونا، جای خالی اطلاعات لازم برای پیشگیری، علائم، دوره نهفتگی[6] و اهمیت آن، نحوه انتقال کرونا و زمان مراجعه به پزشک احساس میشود. علاوه بر این برخی از موارد که مختص افراد دارای معلولیت است مانند دستورالعملهای تمیز کردن انواع ویلچر، عصا، سمعک و عینک را باید در اختیار آنها و خانوادهایشان گذاشت.
برخی از معلولین بهعلت مشکلات ذهنی قادر به درک این اطلاعات نیستند که در این حالت تهیه اطلاعات برای خانواده و افرادی که از آنها مراقبت میکنند اهمیت بیشتری پیدا میکند.
برای افراد ناشنوا شنیدن و دنبال کردن اخبار صوتی و برای افراد نابینا اخبار دیداری مشکل است.
همچنین افرادی که فقط یک دست دارند در شستوشوی آن دچار مشکل میشوند یا افراد نابینا که به کمک حس لامسه دنیا را میبینند در خطر تماس با اجسام آلوده به ویروس بدون آگاهی از حضور آنها هستند و در رعایت فاصله اجتماعی دچار مشکل میشوند.
این موارد نیازمند اطلاعرسانی به معلولین و نزدیکان آنهاست. همچنین نباید به اطلاعرسانی از طریق اینترنت یا فضاهای مجازی اکتفا کرد چون بسیاری از افراد خصوصاً کسانی که سن بیشتری دارند به اینترنت دسترسی ندارند.
در میان پیامکهای ارسالی وزارت بهداشت هم خبری از این اطلاعات نیست. شرایط موجود، سیستم یکپارچه -مانند سامانه 4030 – و اختصاصی را برای معلولین طلب میکند که اطلاعات لازم را در اختیار آنها و نزدیکانشان قرار دهد.
سازمان بهزیستی بهعنوان سازمان دولتی تأمین کننده نیازهای افراد دارای معلولیت میتواند اولین قدم را برای تهیه این سامانه اطلاعرسانی بردارد و وزارت بهداشت هم متعاقباً به آن بپیوندد.
علاوه بر این موارد، این بیماری شرایط روانی سنگینی را برای جامعه ایجاد کرده و افراد دارای معلولیت هم از این قاعده مستثنا نیستند. اطلاعات لازم برای کنترل اضطراب و شرایط روحی و روانی باید توسط روانشناسان و کاردرمانها از طریق تماس تلفنی در اختیار افراد دارای معلولیت قرار گیرد تا صحبت کردن، از سطح استرس آنها بکاهد.
همچنین این تماسها برای افراد ناشنوا میتواند به صورت تصویری و توسط افرادی که به زبان اشاره مسلط هستند صورت گیرد.
در پایان میتوان گفت یکی از درسهایی که ویروس کرونا داد، این بود که فراموش نکنیم هر گروهی از جامعه نیازهای خاص خود را دارند و در بین آنها معلولین از جایگاه ویژهای برخوردارند و توجه خاصی میطلبند.
محمد امین صفری- دانشجوی شنوایی شناسی