حسین روحانی صدر
ایفلا مخفف نام انگلیسی فدراسیون بینالمللی انجمنها و مؤسسههای کتابداری است که به این صورت ثبت شده است:
International Federation of Library Associations (IFLA)
این فدراسیون بینالمللی در سال ۱۹۲۷ در ادینبورگ اسکاتلند تأسیس شد. هدف این انجمن گسترش همکاری در زمینه کتابداری و کتابشناسی، به خصوص ادامه پژوهشها و ارائه طرحها و پیشنهادهای مربوط به روابط بینالمللی کتابخانهها، انجمنهای کتابداری، کتابشناسان و سایر سازمانها و تنالگانهای وابسته است. فعالیتهای ایفلا از طریق جلسات شورای ایفلا و تعدادی از بخشها و کمیتهها صورت میگیرد که همگی مسائل عملی کتابداری بینالمللی مانند فهرستگانها، امانت بینالمللی، مبادله، کتابخانههای ملی و بینالمللی، کتابخانههای عمومی، امور مربوط به کودکان، ساختمان کتابخانه، آموزش کتابداری، نسخهبرداری، کتابنامه نویسی و غیره را مورد مطالعه قرار میدهند. انجمنها و مؤسسات کتابداری بینالمللی و ملی از ۱۴۴ کشور عضو ایفلا هستند. از سال ۱۹۶۳ ایفلا دارای دبیر تمام وقت شد و مقر اصلی آن در هلند تعیین گردید. ایفلا دارای چهار نشریه به نامهای Libri؛ IFLA Journal؛ Inspel و سالنامه IFLA است. از برنامههای مهم ایفلا کنترل جهانی کتابشناختی (UBC) و دسترسی جهانی به انتشارات (UAP) است که هدفهای هر یک در جای خود شرح داده شده است.
ایفلا سازمانی است بینالمللی، مستقل، غیردولتی و دارای ارتباط مشورتی نزدیک با یونسکو، به طوریکه از این نظر در بالاترین ردهبندی یونسکو (ردیف A) قرار دارد. مقر آن در هیگ هلند است و تا اوت ۱۹۹۴، تعداد ۱۲۶۵عضو اعم از کتابخانهها، کتابداران، سازمانها و نهادهای فرهنگی از ۱۳۵ کشور جهان داشته است. اهداف اصلی آن عبارتند از: تشویق همکاریهای بینالمللی، تبادل نظر، تحقیق و توسعه فعالیتهای کتابخانهای و خدمات اطلاعاتی و ایجاد تشکیلاتی که بتوان از آن طریق، علاوه بر معرفی حرفه کتابداری، علایق عمومی را نسبت به این حرفه جلب نمود.
فعالیتهای ایفلا شامل ۵ برنامه اصلی، ۳۲ بخش و ۱۱ میزگرد است و از طریق ۸ شاخه که انواع کتابخانهها و فعالیتهای کتابخانهای را در بر میگیرد، انجام میشود. پنج برنامه اصلی ایفلا عبارتند از:
۱. پیشرفت کتابداری در کشورهای جهان سوم
۲. حفاظت ونگهداری
۳. دسترسی جهانی به انتشارات
۴. کنترل کتابشناختی جهانی و مارک بینالمللی
۵. انتقال جهانی دادهها و ارتباطات دور برد
کتابخانههای معلولین به ویژه کتابخانهها، مؤسسات و انجمنهای کتابداری نابینایان در جهان هم تحت پوشش ایفلا میتواند باشد و ایفلا اعلام آمادگی برای رسیدگی به این موارد کرده است. هم اکنون چندین مؤسسه کتابخانهای معلولین هم تحت پوشش ایفلا است. نیز نشستهای دو سالانه هم بعضاً به نابینایان اختصاص یافته است. اینجا نمونههایی از فعالیتهای ایفلا در زمینه معلولین گزارش میشود.
شصتمین کنفرانس ایفلا در هاوانا
ایفلای ۱۹۹۴ در شهر هاوانا مرکز کوبا در جنوب سواحل فلوریدا و شمال غربی دریای کارائیب، با مردمی خونگرم و طبیعتی سرسبز و زیبا، در ۲۱ تا ۲۷ اوت ۱۹۹۴ تشکیل گردید. هاوانا با جمعیت ۲,۰۷۷,۹۳۸ نفر، بزرگترین شهر کوباست. زبان رسمی مردم این کشور اسپانیولی و مطابق با آخرین آمار ۹۷% مردم این کشور باسوادند.
برای اولین بار، یکی از کشورهای آمریکای لاتین میزبانی این کنفرانس بینالمللی را عهدهدار گردیده بود. یک روز قبل از افتتاح سمینار (۲۱ اوت) برنامه ویژهای برای آشنایی کسانی که برای اولین بار در این سمینار شرکت میکردند ترتیب یافته بود، که با ارائه گزارش در مورد عملکرد و پیشرفت برنامههای اصلی ایفلا در سالهای ۱۹۹۳ و ۱۹۹۴ ادامه یافت و در پایان نماینده یونسکو در مورد برنامه حافظه جهانی که برنامه ابتکاری است از طرف یونسکو برای حفاظت از اسنادی که میراث تمدن بشری محسوب میگردند، دسترسی آزاد و همگانی به آنها، توزیع این مدارک در مقیاس وسیع و تهیه مشتقاتی از آنها توضیحاتی دادند.
موضوع کنفرانس: موضوع انتخاب شده برای کنفرانس امسال «کتابخانهها و توسعه اجتماعی» بود و در این زمینه ۱۲۸ مقاله (مطابق با آمار مقالات ارائه شده که بعداً مقالاتی نیز به آن افزوده شد) در مورد ۸ موضوع کتابخانههای تحقیقاتی، عمومی، تخصّصی، کنترل کتابشناختی، مجموعهها و خدمات، مدیریت و تکنولوژی، آموزش و تحقیق و فعالیتهای منطقهای بود. شرکت کنندگان میتوانستند با توجه به علاقه و تخصصی که در هر یک از موضوعات فوق داشتند در جلساتی که مقالات ارائه میگردید شرکت نموده و در پاپان نظرات خود را بیان کنند و در صورت لزوم در زمینه مورد بحث راهنمایی گردند.
بنابراین این نشست ویژه معلولین نیست ولی در جریان سخنرانیها و گزارشها و بازدیدها به موارد مرتبط به معلولین هم بر میخوریم.
تعداد شرکت کنندگان: تعداد شرکت کنندگان در سمینار امسال طبق اخبار مندرج در خبرنامه شماره ۵ ایفلا (۲۴ اوت) ۱۲۷۸ نفر بود که ۴۳۳ نفر از آنها کوبایی بودند. امسال به علت نزدیکی راه تعداد شرکت کنندگان از کشورهای آمریکای لاتین بسیار زیاد بود. از ایران ۸ نفر در کنگره امسال شرکت داشتند که ۶ نفر از آنها از کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران و دو نفر از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی بودند.
کتابخانه ملی خوزه مارتی. این کتابخانه به صورت اختیاری در برنامه بازدیدها بود. این کتابخانه در سال ۱۹۰۲ تأسیس شده و تا سال ۱۹۵۹ که ساختمان جدید کتابخانه مورد بهرهبرداری قرار گرفت، از نظر موجودی مخازن، کارکنان متخصص، وسایل و تجهیزات مورد لزوم و نهایتاً ارائه خدمات در وضع مطلوبی نبوده است.
با افتتاح ساختمان جدید که هزینه ساخت آن نیز از طریق تخصیص نیم سنت از درآمد حاصل از مالیات شکر تأمین گردیده، کتابخانه توانسته است با سازماندهی جدید در تمام بخشها تحولاتی وسیع در زمینه فعالیت خود به وجود آورد. ساختمان کتابخانه ۱۶ طبقه دارد. در قسمتی از طبقه اول منابع مرجع در زمینههای مختلف از جمله کوباشناسی قرار دارند، که از طریق سیستم بسته به مراجعه کنندگان ارائه میگردد. قسمتی دیگر از این بخش مربوط به کتابهای کودکان است. در این بخش کتابها بر اساس عنوان مرتب شده و کودکان میتوانند علاوه بر مطالعه آنها در سالن مخصوص مطالعه که به طرز زیبا و دلپذیری تزئین شده است، چند کتاب نیز برای مطالعه در منزل امانت بگیرند.
کتابخانه بریل نیز در طبقه اول ساختمان قرار دارد و حدود ۳۰۰ عنوان کتاب بریل در این مجموعه گردآوری شده است، لیستی از این عناوین که سالانه نیز به تعداد آنها افزوده میشود برای نابینایان سراسر کوبا ارسال میگردد تا آنها بتوانند علاوه بر آگاهی از منابع موجود، کتاب مورد نظر خود را برای مدتی به امانت بگیرند. سیستم امانت در مورد کتابهای گویا هم وجود دارد و به علت رطوبت زیاد هوا، کتابهای گویا در آرشیوهای مخصوص نگهداری این قبیل مواد نگهداری میشوند.
اهتمام به نابینایان: برخی از سخنرانان به مباحث و موضوعات نابینایی اشاره میکردند که به آنها اشاره میکنم.
در یکی از جلسات سخنرانیهایی راجع به مرکز ملی نابینایان کانادا؛ کتابخانه ملی نابینایان و همچنین نحوه حمایتهای شغلی و آموزشی از نابینایان در کانادا ایراد گردید که به طور خلاصه ارائه میگردد.
کانادا دارای یکی از پیشرفته ترین سیستمهای ارائه خدمات اطلاعاتی در دنیاست. این کشور از صنعت نشر، شبکه توزیع کتاب، موجودی ویدیو و خدمات سفارش پستی قوی برخوردار است.
مردم این کشور برای برنامههای آموزشی و تفریحی خود، هم قادر به تهیه مواد از طریق مجموعههای چندرسانهای هستند و هم میتوانند از خدمات کتابخانهها بهرهمند گردند. شبکه کتابخانهها در این کشور از ۱۴۴۸ کتابخانه عمومی و محلی، ۶۸۵ کتابخانه دانشگاهی، ۲۹۱۰ کتابخانه تخصصی و ۸۰۵ کتابخانه دولتی تشکیل شده است. بهرهوری از چنین سیستم اطلاعاتی، جایگاه بالایی را از نظر دسترسی به اطلاعات برای مردم کانادا احراز نموده است.
مؤسسه ملّی نابینایان کانادا که بزرگترین مرکز علمی، آموزشی، رفاهی برای نابینایان در دنیا به شمار میآید، مؤسسهای است خصوصی که از طریق حمایتهای مردمی تأسیس شده و اداره میگردد. این مؤسسه در سال ۱۹۹۳ هفتاد و پنجمین سالگرد تأسیس خود را جشن گرفت.
در طول ۷۵ سال فعالیت خدمات توانبخشی برای تمام افرادی که از دست دادن بینایی مشکل اصلی آنها در ارتباط با محیط بوده، به وسیله این مؤسسه تأمین گردیده است. این مؤسسه به عنوان نوعی مرکز ارجاعی و مشاورهای برای ارائه خدمات به بخش دولتی و صنایع خصوصی نیز عمل مینماید و تا اوت ۱۹۹۴، تعداد ۷۸,۰۰۰ عضو از خدمات آن استفاده نمودهاند. تعداد استفادهکنندگان دائماً در حال افزایش است. حدود ۱۰% از اعضا به طور کامل نابینا و بقیه با وسایل کمکی و ابزارهای ویژه قادر به مطالعه هستند. بیشتر از ۵۰% اعضا را افراد بالای ۶۵ سال تشکیل میدهند. یکی از مهمترین اهداف این مرکز از ابتدا، ارائه خدمات کتابخانهای به نابینایان بوده که با تأسیس کتابخانه ملی نابینایان در سال ۱۹۰۶ عملی شده است. این کتابخانه که هیچگونه کمکی از دولت دریافت نمیکند، خدمات کتابخانهای را به ۱۶,۰۰۰ عضو در سراسر کانادا ارائه مینماید. مجموعه کتابخانه مشتمل بر ۵۰,۰۰۰ عنوان کتاب بریل و گویا به زبانهای انگلیسی و فرانسوی است. در سال ۱۹۹۳ بیشتر از ۹۰۰,۰۰۰۰ ماده اطلاعاتی از طریق بخش امانت این کتابخانه به اعضا امانت داده شده و ۱۳۰۰ عنوان جدید و بیشتر از ۱,۰۰۰,۰۰۰ صفحه بریل با استفاده از تکنولوژیهای نوین به مجموعه افزوده گردیده است.
سایر مؤسسات و کتابخانهها نیز در تهیه اطلاعات لازم برای حمایت از آموزش و اشتغال نابینایان سهیم هستند. کتابهای درسی و مواد کمک آموزشی برای دانشآموزان نابینا عُمدتاً در ایالات و در مراکز خیریه، خصوصی و عمومی انجام میگیرد و دولت نیز کمکهای لازم را جهت خرید تجهیزات برای حمایت از کارگران نابینا انجام میدهد. چند شرکت پیشرفته کامپیوتری مانند آی. بی. ام نیز نظام استفاده از راهنماها به فرمهای قابل استفاده نابینایان در مؤسسات خیریهای مانند مرکز ملی نابینایان انجام میشود. کتابخانههای عمومی و سایر کتابخانهها نیز در برآوردن نیازهای عمومی در زمینه آموزش رسمی و غیررسمی نقش فعالی دارند.
مرکز منابع اطلاعاتی در مؤسسه نابینایان کانادا، تحول بزرگی در ارائه خدمات اطلاعاتی به نابینایان ایجاد کرده است. به طوری که دانشآموزان، دانشجویان و سایر نابینایانی که احتیاج به اطلاعات برای انجام کارهای تحقیقاتی، برنامههای دانشگاهی یا سایر امور مورد علاقه خود دارند، قادر به تهیه منابع از این مرکز در فرمهای قابل استفاده هستند. ارتباط با کتابخانههای عمومی، دانشگاهی و تخصصی در تکمیل مجموعه با موضوعات تخصصی بسیار مؤثر بوده است. این مرکز نتایج تحقیقات انجام شده در هر سال را به صورت دیسک فشرده، نوار یا بریل، به وسیله پست یا از طریق شبکههای اطلاعاتی در اختیار نابینایان قرار میدهد.
همکاری موفقیت آمیز مرکز نابینایان با دولت مرکزی، منجر به تهیه پروژه روزنامه الکترونیکی با استفاده از سیستم تلویزیونهای معمولی شده است. این پروژه در مؤسسه نابینایان با موفقیت انجام شده و کارکنان نابینای این مرکز به اطلاعات و اخبار جاری روزانه دستیابی دارند. تحقیقات جهت یافتن روشهای اقتصادی برای عمومیت دادن استفاده از روزنامه الکترونیکی ادامه دارد و این در واقع، الگویی برای سایر روزنامهها جهت یافتن چنین شیوههای برای تسهیل دستیابی به اخبار بوده است.
نشستهای ویژه نابینایان
یازدهمین نشست ایفلا ویژه نابینایان در ۱۴-۱۷ آگوست ۲۰۰۷ برگزار شد. این نشست دو سالانه ایفلا به عنوان یازدهمین دوره خود در شهر گراهام استون آفریقای جنوبی، از تاریخ ۱۴ الی ۱۷ آگوست، برابر با ۲۱ الی ۲۳ مرداد ۱۳۸۶، با حضور تنی چند از محققان و نمایندگانی از برخی کتابخانههای بزرگ دنیا در محل سالن ماسونیک شهر گراهام استون برگزار گردید. ماسونیک محل برگزاری اجتماعات خیریه است و خیرین آفریقایی جهت توسعه فعالیتهای فرهنگی در آنجا اجتماع کردند.
گراهام استون از بنادری است که در آن بیش از ۵۰ کلیسا وجود دارد و از جمله مناطق مقدس آفریقای جنوبی به شمار میرود.
کشور آفریقای جنوبی با مساحت ۱,۲۱۹,۲۲۱,۰۹۰ کیلومتر مربع بین ۲۲ درجه و ۳۵ درجه عرض جنوبی و ۱۷ درجه و ۲۳ درجه طول شرقی واقع شده است. این کشور ۴۲,۸۳۴,۵۲۰ نفر جمعیت دارد و پایتخت آن شهر پرتوریاست. مردم این کشور به زبان انگلیسی و بومی صحبت کرده و پیرو دین مسیحیت و مذهب پروتستان میباشند. این کشور دارای سیستم اتحادیه است و جنوبیترین ممالک آفریقا را تشکیل میدهد. از بنادر مهم آن کیپ تاون و دوربون را میتوان نام برد.
این همایش با مشارکت بخش نابینایان ایفلا و پشتیبانی کتابخانه ملی آفریقای جنوبی و مؤسسه «هیومن ویر» و «ایست کیپ هند تولز» برگزار شد.
این نشست با حضور بیشتر کشورهای آفریقایی، اروپایی، امریکا، ژاپن، کره و ایران با موضوع «ابزارهای پیشرو کتابخانهای در خدمت توسعه توانمندیهای فردی و جمعی» تشکیل شد.
همایش در روز دوشنبه ۱۳ آگوست مطابق با ۲۲ مرداد ۱۳۸۶، پس از آشنایی اعضای شرکتکننده در کنفرانس با یکدیگر، با بازدید از تنها کتابخانه نابینایان آفریقای جنوبی آغاز شد. در مراسم افتتاحیه وزیر فرهنگ و هنر آفریقای جنوبی؛ مسئول بخش نابینایان ایفلا؛ رئیس کتابخانه نابینایان آفریقای جنوبی؛ و جاج یاکوب، قاضی نابینای دادگاه آفریقای جنوبی، به ایراد سخنرانی و خوشامدگویی به حاضران پرداختند.
رئیس اتحادیه جهانی نابینایان ضمن ابراز خوشبینی به آینده، وضعیت کنونی خدماترسانی به نابینایان را در آفریقای جنوبی نامناسب، مبهم، و در عین حال امیدوار کننده ارزیابی کرد.
از آنجا که میزبانی این کنفرانس با کشوری آفریقایی بود، پیرامون موارد زیر در خصوص نابینایان آفریقای جنوبی نیز مباحثی صورت گرفت:
– وضعیت موجود نابینایان
– برنامه آموزش بریل
– تکنولوژیهای کمک آموزشی و دیزی در آفریقای جنوبی.
یکی از کارشناسان کتابخانه نابینایان آفریقای جنوبی به بیان مشکلات آموزش خط بریل در آفریقای جنوبی پرداخت که مهمترین آنها تعدد زبانهای مورد استفاده در آفریقای جنوبی و یکی نبودن کدهای بریل در آنها، کمبود لوازم کمک آموزشی برای زبانهای محلی، کمبود معلمان مجرب در زمینه آموزش خط بریل، و کمبود کتابهای بریل بود.
یکی دیگر از مباحث، بررسی جایگاه فناوریهای نوین در بهبود کتابخانههای نابینایان بود. از این رو، مسئول حق تألیف اتحادیه جهانی نابینایان در مورد فناوریهای کمک آموزشی در آفریقای جنوبی گفت: «پس از سالها تحقیق و بررسی، نرم افزار دلفین جوابگوی نیازهای کاربران نابینا در این کشورها ساخته شده است. »
نکته قابل تأمل دیگر، وضعیت سرمایهگذاری در بخشهای مختلف سختافزاری و نرمافزاری ویژه نابینایان بود که با اشاره به محدودیت امکانات در جهت اطلاعرسانی نابینایان و با پذیرفتن این نکته که هیچ کشوری قادر به ارائه خدمات به نابینایان همسان با افراد بینا نخواهد بود، فناوری را مهمترین عامل کاهش این نابرابری دانسته و نقش دولت و ناشران را در بالا بردن ظرفیتهای مواد کتابخانهای از عوامل تأثیرگذار در این زمینه خواندند.
در ادامه، اتحادیه شرکت دیزی معرفی شدند و راههای تولید در حال و آینده مورد بررسی قرار گرفت.
در این بخش به معرفی فعالیتهای سیستم اطلاعات دیجیتالی (دیزی) پرداخته شد. این روش جهت دیجیتالی کردن اطلاعات برای افرادی است که قادر به خواندن متون عادی نیستند. با توجه به پرهزینه بودن این نوع سختافزار و نرمافزار، این طرح نیازمند حمایتهای جدی مالی جهت تهیه، تنظیم، و توسعه این فناوری است. از این رو، برخی از مؤسسات، از جمله بنیاد نپیتون، حامی این سیستم میباشد. از مهمترین اهداف برنامهریزی، گسترش ابزار، دیجیتالی کردن اطلاعات، آموزشهای بینالمللی، توسعه فعالیتهای منطقهای، و افزایش فعالیتهایی جهت معرفی، اشاعه، و تبلیغ خدمات دائمی به کاربران است. آمارها حکایت از آن دارد که تعداد کتابهایی که تا مارس سال ۲۰۰۷، از طریق این برنامه در کشورهای آسیایی در اختیار کاربران قرار گرفته است، بیش از ۳۵۰۰ عنوان میباشد.
یکی از فعالیتهای این اتحادیه حمایت از نابینایان حادثه سونامی بوده است. شعار این اتحادیه «راه بهتر برای خواندن و راه بهتر، برای چاپ کردن» است.
تولیدات موازی دیزی: یکی از مسئولان بخشهای کتابخانه نابینایان سوئد ضمن تعریف کتابخانه دیجیتالی به شرح خصوصیات استاندارد جهت گویاسازی و دیجیتالی کردن پرداخت و روش ایکس. ام. ال را به عنوان یکی از راههای تولید اطلاعات دیجیتالی و قابل استفاده بر اساس نیازها و روشهای مختلف برای استفاده بر اساس نیازها و روشهای مختلف برای استفاده کاربران معرفی کرد.
ایکس. ام. ال زبان نشانهگذاری گسترش یافتهای است که اساس برخی طرحهای خودکارسازی وب است. زبان ایکس. ام. ال که با گذشت زمان محدودیتهای آن کاهش پیدا کرده به آسانتر شدن کار در اینترنت کمک کرد.
در ایکس. ام. ال میتوان راهبرد نشانهگذاری دلخواه را به کار برد. ایکس. ام. ال در حقیقت، بیشتر همخانوادهای از فناوریهای مرتبط است تا یک زبان نشانهگذاری؛ و یا نوعی دستور زبان است که با کمک آن میتوان قوانین و دستورالعملهایی را برای شرح چگونگی محیطهای جدید ایجاد کرد.
در زمان حاضر، با دسترسی به فهرستهای پیوسته کتابخانههای سرتاسر جهان، استفاده کننده میتواند از طریق اینترنت مقالات مجلات، کتابها، و دیگر صفحات وب را بخواند. این مقالات که با شیوه رقومی و پویا در پایگاههای اطلاعاتی و دادهای ذخیره شدهاند به نهادهایی تعلق دارند که از لحاظ جغرافیایی شاید هزاران کیلومتر دورتر باشند. فهرستهای کتابخانهای پیوسته برای ایجاد امکان این نوع دسترسیها ضعیف هستند و بنابراین بسیاری از کتابخانهها، این نوع منابع پیوسته را در فهرست نمیآورند و بیشتر استفادهکنندگان به دشواری متوجه منابع پیوسته الکترونیکی قابل دسترسی میشوند.
اینجاست که ایکس. ام. ال وارد میدان میشود. جستوجو و نمایش اطلاعات در صورتی که به روشی معنادار ساختاربندی نشده باشد محال است. اما هنگامی که اطلاعات در قالب ایکس. ام. ال ذخیره شوند، امکان اشتراک و ترکیب دادهها به شیوههای گوناگون، که به هیچ وجه ممکن نبوده است، به وجود میآید.
ایکس. ام. ال این خاصیت را دارد که برای نمایش یک سری اطلاعات یکسان برای استفاده کنندگان گوناگون مفید باشد. بدین دلیل که با استفاده شیوهنامه میتوان یک خدمت خبری وب را به گونهای طراحی کرد که قابل نمایش در رایانه دستی یک تاجر، رایانه گویای یک نابینا، و رایانه آزمایشگاه مورد استفاده یک دانشجو باشد. چون ایکس. ام. ال ابزاری چندمنظوره است و از فناوریهای بسیار انعطافپذیر بهره میبرد.
فعالیتهای نرمافزاری در جهت توسعه ایکس. ام. ال به نتایج خوبی رسیده و میتوان از این فرآیند در جهت گویاسازی و تهیه دیزی با سرعت بالا استفاده کرد که هماکنون این فعالیت در برخی کشورهای همسو در حال انجام است.
یکی دیگر از محققان در مقاله خویش در پاسخ به این سؤال که «آیا قانون حق مؤلف در مورد نابینایان منصفانه است یا خیر؟» چنین پاسخ داد که به اعتقاد ایشان پرداختن به مسئله نادیده گرفتن قانون حق مؤلف، جهت تأمین نیازهای کتابخانه نابینایان ضروری است، زیرا از این طریق نابینایان میتوانند از منابع کتابخانهای مانند افراد عادی بهرهمند شوند.
در بخش دیگر، سوئدیها گزارشی از فعالیتهای کتابخانه آنلاین ارائه دادهاند. کتابخانه سوئد با همکاری کتابخانههای محلی یک سری خدمات جدید را به صورت پیوسته و دیجیتالی در اختیار کاربران قرار میدهد. بر این اساس کاربران قادر خواهند بود خیلی سریعتر و مطابق سختافزار نورد اطلاعات لازم را برای مطالعه خود دریافت کنند.
یکی دیگر از کتابخانههای پیشرو در زمینه فعالیتهای دیجیتالی و کتابهای دیزی، کتابخانه ملی دانمارک، با حدود ۱۲۰۰۰ کاربر، دارای ۱۴۰۰۰ عنوان کتاب در قالب دیزی و ۱۸۰۰۰ عنوان کتاب دیجیتالی و همچنین کتابهای بریل میباشد. در این طرح که با همکاری بخش نابینایان کتابخانه ملی دانمارک و کتابخانههای عمومی محلی در حال اجراست، کاربران قادر خواهند بود به صورت پیوسته برای استفاده از کتابها، بدون در نظر گرفتن قانون حق مؤلف، اقدام نمایند.
در کشور دانمارک جهت تسهیل در امور حق مؤلف برای نابینایان قانونی وضع گردید که به موجب آن استفاده نابینایان و کمبینایان را از عناوین مختلف کتاب بدون در نظر گرفتن حق مؤلف، امکانپذیر میسازد. از این طریق، در کمتر از دو دقیقه کاربر قادر میباشد که یک کتاب را به صورت رایگان بارگذاری و از آن استفاده کند.
این نشست با ارائه گزارشهایی از سه کشور آفریقایی کنیا، زامبیا، و سیرالئون به کار خود خاتمه داد.
برنامههای عمومی: از برنامههای عمومی ایفلا برگزاری نمایشگاهی در سالنی در مجاورت سالن کنفرانس بود. در این نمایشگاه دستاوردهای روز از جمله انواع برجستهنگار، انواع پرینتر بریل، مگنی فایر (درشتنما)، و دیگر لوازم کمک آموزشی جهت استفاده نابینایان عرضه شده بود. همچنین نشستهایی نیز در هتل گراهام پورتوریا برگزار شد. در این نشستها اعضا به تبادل نظر با یکدیگر میپرداختند.
کارگاه آموزشی: همانطور که در بالا گذشت پس از پایان کنفرانس، کارگاه آموزشی کتابهای برجسته به مدت دو روز برگزار شد. در این کارگاه نحوه ساخت کتابهای برجسته و همچنین آموزش آن به کودکان و تأثیر روشهای روانشناختی آموزش و همراهی کردن کودکان برای یادگیری مفاهیم، پرداخته شد. همچنین در این کارگاه تأکید بر آن بود که ناشران در تولید این نوع کتابها به نقش معیارهای فرهنگی و بومی توجه کرده و مطابق با هنجارهای فرهنگی و هویت ملی کاربران آموزشهایی را متناسب با آن هنجارها ارائه دهند.
خلاصه و نتیجهگیری: این نشست از ویژگیهای خاصی نسبت به دورههای قبل برخوردار بود، از جمله حضور یک قاضی نابینا به عنوان سخنران اصلی که ضمن اشاره به وضعیت زندگی خویش به جایگاه علم و مطالعه کتابخانهای جهت کسب اطلاعات مفید روز تأکید نمود چرا که او خود یک قاضی فعال و نیازمند به اطلاعات جدید در پیشرفت فعالیتهای خویش بوده است.
مانند سالهای قبل شرکتها و مراکز تولیدی محصولات خود را در نمایشگاه بیرون سمینار در معرض دید عموم قرار دادند که خوشبختانه نسبت به گذشته از تنوع بیشتری برخوردار بود.
همچنین باید از میهماننوازی میزبانان آفریقای جنوبی به نیکی یاد کرد، چرا که آنان پیشبینیهای لازم را جهت تأمین نیازهای میهمانان نابینا فراهم آورده بودند که این امر موجب پررنگتر شدن حضور کارشناسان نابینا در این نشست گردید.
یکی از برجستهترین نکات در این نشست حضور برجسته کارشناسان نابینای جوان بود، به طوری که این استقبال نسبت به سالهای قبل کمنظیر بوده است که جای بسی امیدواری جهت بهینه شدن امور آتی نابینایان به دست خود آنهاست. همچنین یکی دیگر از نکات برجسته این نشست برگزاری کارگاههای آموزشی جهت بررسی نحوه ساخت کتابهای برجسته و آموزش آن به کودکان است.
دوازدهمین نشست ایفلا ویژه نابینایان
نشست دو سالانه ایفلا، دوازدهمین دوره خود را از روز دوشنبه ۱۷ آگوست، مطابق ۲۶ مرداد ۱۳۸۸، با حضور ۱۲۲ تن از محققان و نمایندگی از بیش از ۲۴ کشور شامل کشورهای اروپایی، افریقایی، ژاپن، کره و ایران در سالن لموت، یکی از مجهزترین سالنهای کنفرانس شهر میکلان، در ۲۴ کیلومتری بروکسل، پایتخت بلژیک، در قلب اروپا، کار خود را آغاز کرد. میکلان، شهری است مذهبی با بناهای تاریخی و آسیب دیده در جنگهای جهانی اول و دوم، نزدیک به پایتخت، و آخرین (تنها) اسقف نشین کشور بلژیک و بلندترین کلیسای اروپا را در خود جای داده است.
میزبانی و اداره این همایش بر عهده بخش نابینایان کنفرانس ایفلا و پشتیبانی کتابخانههای تخصصی و سازمانهای فلامن زبان کشورهای بلژیک و هلند با شعار «کاربران؛ کتابخانههای عمومی و ناشران» بود. این همایش کار خود پس از انجام تشریفات ثبت نام با بازدید از قسمتهای مختلف این شهر کوچک تاریخی از جمله موزه تاریخی مجسمه، که در آن اشکال شخصیتهای مختلف مشهور در حال مطالعه کتاب بودند، آغاز کرد. در ادامه آقای گریت روبنس، مسئول بخش کتابهای گویای کتابخانه هلند ضمن خوشامدگویی به حضار گزارش مختصری از همکاری آن مرکز در توسعه کتابهای فلامن زبان ارائه نمود. سپس آقای آلبرت کیرزماکرز، رئیس کتابخانه نابینایان بلژیک، ضمن تبریک و خوشامدگویی، با اشاره به دویستمین سال تولد لویی بریل، مبدع خط ویژه نابینایان، ستایشی خاص از تلاشهای آن مرد سختکوش به عمل آورده؛ سپس به بررسی نقش وی در زندگی افراد نابینا پرداخت و گزارش مختصری از عملکرد کتابخانه نابینایان بلژیک و برنامههای آن در زمینه آموزش افراد کهنسال در استفاده از «دیزی» ارائه نمود. پس از آن، آقای فرانک نوبل، عضو شورای شهر میکلان، در خوشامدگویی خود از انتخاب این شهر به عنوان محل برگزاری کنفرانس اظهار خرسندی، تشکر، و قدردانی نمود. در پایان جلسه، هنرمندی نابینا به سه زبان آلمانی، انگلیسی، و فرانسه به اجرای کنسرت پرداخت.
نشست روز سهشنبه به موضوع تأمین حقوق مادی و معنوی ناشران برای ایجاد شبکه دائمی جهانی کتابخانه دیجیتالی، با همکاری کتابخانههای عضو ایفلا، در جهت دسترس پذیرسازی کاربران نابینا، آغاز و به بررسی موانع همکاری کتابخانهها، یافتن راههای مناسب جهت همکاری ناشران، بررسی انواع روشهای سخت افزاری و نرم افزاری انتقال منابع با در نظر گرفتن هزینه و زمان، و حفظ حقوق معنوی ناشر و مؤلف و کاربر نابینا اختصاص داشت.
مسئول بخش نابینایان کتابخانه دانمارک و دبیر بخش نابینایان ایفلا، خانم بنت دال راتجه، با اشاره به سابقه ده ساله خود در تولید کتاب دیجیتال، ضمن تأکید بر حقوق برابر نابینایان در استفاده آسان و سریع از کتابخانه با افراد عادی جامعه، تحقق این هدف را بدون همکاری همه کشورها غیر ممکن دانست.
در ادامه، خانم الن تایز، دبیر ایفلا، برنامهریزی در هماهنگی میان کاربران، ناشران، و کتابخانههای عمومی را از ابتکارات ایفلا، در بهبود کمّی و کیفی ارائه خدمات به افراد با نارسایی بینایی دانست. همچنین وی با اشاره به مشکلات دسترسی به اطلاعات حتی در قرن ۲۱، به اهمیت نقش کتابخانهها در دستیابی به اطلاعات پرداخته و بر تجهیز کتابخانهها به فناوریهای سخت افزاری و نرم افزاری روز دنیا و دسترسی نابینایان به آن منابع تأکید نمود.
خانم آدرین هاک از هلند: ایشان مقالهای با عنوان دنیای کتابهای بریل بدون محدودیت، فقط ۴ بچه عرضه کرد. رانینشتاین، ناشر کتابهای بریل و برجسته کودکان است که با همکاری انجمن معلولان بینایی آلمان و بخش سلطنتی کشور هلند اداره میشود. وی بیان کرد: «ما در سفرهایی که به اقصی نقاط دنیا داریم محصولات و تولیدات خود را نیز به همراه میبریم و اغلب کودکان از تولیدات ما لذت میبرند. تولیدات ما نقش پلی بین کودکان بینا و نابینا را بازی میکند».
خانم آن مارتی گودال از نروژ: او مقالهای با عنوان کتاب برای همه افراد، رویکردی جدید برای دسترس پذیر کردن کتاب و اطلاعات در نروژ عرضه کرد. مؤسسه Leser soker book (کتاب برای همه) یک سازمان نروژی است که در سال ۲۰۰۲ در جهت حمایت و تولید و توسعه کتابهای تطبیقی نابینایان تأسیس شده است. هدف آن، تولید کتابها و منابع اطلاعاتی تطبیقی برای افرادی است که علاقهمند به مطالعه هستند ولی مشکلاتی در خواندن متون دارند. فلسفه ما این است که همه افراد، بدون توجه به توانایی جسمی، به اطلاعات دسترسی داشته باشند.
گروه کاری ما از ۲۰ سازمان مختلف تشکیل شده است. اعضای ما، انجمن فروشندگان کتاب، مؤلفان، ناشران، و نمایندگان مختلف گروههای هدف هستند. وزارت فرهنگ تأمین کننده بودجه مورد نیاز این گروه میباشد. نشست روز اول با صرف شام سنتی ساکنان شهر میکلان به پایان رسید.
روز چهارشنبه ۱۹ آگوست: محور مقالات: کتابخانههای عمومی
آقای گرت روبنز از بخش فلامن کشور بلژیک مقالهای با عنوان «ادغام خدمات کتابخانهای ویژه نابینایان با خدمات کتابخانههای عمومی در بلژیک» ارائه کرد.
او تمرکز بر همکاری کتابخانههای عمومی با توجه به تغییرات اساسی در کتابخانههای هلند و بلژیک را به عنوان رویکرد نمونهای از توسعه واقعی در دنیای امروز بررسی کرد.
خانم تای ون لنک ولت از کشور هلند، مقالهای با عنوان «ظرفیت خدمات کتابخانهای به افراد معلول بینایی در سیستم کتابخانههای عموی هلند» عرضه کرد.
در اوایل ژانویه سال ۲۰۰۷، شاهد تغییرات مهمی در خدمات کتابخانهای به افراد معلول در کشور هلند بودیم. کتابخانههای موجود تجدید ساختار و با سیستم کتابخانههای عمومی تلفیق شدند. این فرهنگ، آگاهی رو به رشدی را به وجود آورده تا کتابخانههای عمومی بتوانند خدمات بیشتری را به افراد دارای مشکل بینایی و کهنسالان، که تعدادشان هم رو به افزایش است، ارائه دهند. این طرح حدود ۳ سال است که در حال اجراست اینکه تا چه حد در دسترس پذیرکردن وسیع اطلاعات برای افراد موفق بودهایم چیزی است که در آینده مشخص خواهد شد.
خانم بیته کرونکویست از کشور سوئد مقالهای با عنوان «آیا ما به اهداف گروهمان دست یافتهایم، چه کسانی و چگونه از خدمات ما استفاده میکنند. کاربران جدید و گروههای هدف چه کسانی هستند» عرضه کرد.
کتابخانه تی. پی. بی در سوئد به منظور شناسایی میزان کیفیت تولیدات خودرو و بررسی اینکه آیا به اهداف از پیش تعیین شده خود رسیده است یا خیر، از سال ۲۰۰۸ دو بخش مختلف ارزیابی کاربران تولیدات خود را آغاز نمود.
طی پژوهش، متوجه شدیم که حدود ۲۰ درصد کاربران معلول بینایی و ۸۰ درصد دارای سایر عارضههای بینایی هستند در حالی که، وقتی از کتابخانه عمومی در مورد استفاده کنندگان خدمات بخش نابینایان آن کتابخانه سؤال شد، متوجه شدیم که گروه هدف ما دقیقاً بر عکس آنچه ما فکر میکردیم تقسیم بندی شدهاند: حدود ۸۰ درصد معلولان بینایی و ۲۰ دارای سایر عارضههای بینایی مانند دیزلکسیا.
در گروه دوم تحقیقات، هدف ما پیدا کردن حقایق بیشتری در خصوص کاربران کتابهای گویا و روزنامهها بود و اینکه آنها چگونه از این رسانهها استفاده میکنند و میزان دسترسی آنها به آی تی به چه میزان است.
نتایج بررسیهای ما نشان داد تنها نیمی از کاربران بخش نابینایان کتابخانههای عمومی به کامپیوتر شخصی و اینترنت دسترسی دارند.
نتایج این تحقیقات چالش جدید را پیش روی کتابخانه قرار داد: اینکه روشها و مجاری جدیدتری برای اطلاع رسانی نیاز است. ما در این طرح به بررسی پلههایی خواهیم پرداخت که باید برای بهبود روشهایمان طی کنیم.
خانم ژولی رائه از استرالیا مقالهای با عنوان «همکاری رسانهها و روزنامههای در دسترس» عرضه کرد.
توسعه ارتباط مناسب با ناشران باعث افزایش آگاهی راجع به نیازهای ارتباطی نابینایان میشود. در استرالیا ناشران اصلی و مهم، روزنامهها را با روشهای تطبیقی در اختیار کاربران نابینا و کمبینا قرار میدهند. این ارتباطات باعث میشود که ناشران از نیازهای نابینایان آگاهی پیدا کنند.
خانم لون سوگارد از کتابخانه ملی نابینایان دانمارک مقالهاش را با عنوان «قرائتخانه دیجیتالی برای افراد با ناتوانی بینایی» بیان کرد.
بخش نابینایان کتابخانه ملی دانمارک قرائتخانهای را با ویژگیهای لازم جهت استفاده همزمان منابع، به خصوص روزنامه و مجلات و ماهنامهها، برای افرادی که قادر به استفاده از کتابها و منابع چاپی نیستند فراهم نموده است. هدف از انجام این طرح همسان سازی در استفاده از منابع اطلاعاتی برای افراد ناتوان بینایی جهت برقراری بهتر ارتباط با عموم جامعه میباشد.
خانم بیته کرونکویست از کتابخانه تی. پی. بی سوئد مقالهای با عنوان «روزنامهها و کتابهای در گردش دیجیتالی» عرضه کرد.
ایشان از اجرای آزمایشی موفقیتآمیز طرح تهیه متنهای دیجیتالی از نشریان تولیدی روز، به صورت گویا، در یکی از کتابخانههای شهر لوند خبر داده و پس از موفقیت مقدماتی آن را در کتابخانههای بخش غربی سوئد به اجرا گذاشتند. وی صرفهجویی و کاهش هزینههای پستی و استقبال عمومی از این پروژه را عامل اصلی توسعه و اجرای آن در آینده دانست.
آقای فیلیپ کلود از کشور فرانسه مقالهای با عنوان «Typhlo & Tactus (T&T) دو طرح مورد استفاده در اروپا برای کتابهای برجسته کودکان» عرضه کرد.
مؤسسه Les Doigts Qui Rêvent در سال ۱۹۹۴ تأسیس شد و در سال ۱۹۹۹ فعالیتی جدید را در جهت توسعه تولید کتابهای برجسته ویژه کودکان نابینا (tactile) آغاز نمود، و در نهایت با تصویب بخش فرهنگی اتحادیه اروپا حمایت مالی مناسبی از این طرح به عمل آمد و با توجه به بالا بودن هزینه تولید کتابهای برجسته، کشورهای انگلستان، بلژیک، فرانسه فعالیت مشترکی را آغاز نمودند. با توجه به استقبال به عمل آمده تا کنون سومین دوره آزمایشی آن انجام شده است. در جلسه سال ۲۰۰۸ این گروه، ۸ عضو اصلی و ۲۰ کشور خدمات گیرنده شرکت داشتند. تا کنون ۲۵,۰۰۰ عنوان کتاب در ۸۰ موضوع با قیمتی مناسب (۱۵ تا ۲۵ یورو) به مخاطبان عرضه گردیده است این فعالیت یک تحول مادی و معنوی در عرضه کتاب برجسته به کودکان میباشد.
آقای نیک کوئه از بخش اطلاع رسانی کتابخانه همپشایر از کشور انگلیس مقالهاش را با عنوان «گروه کارشناسی کتابهای گویا در کتابخانه همپشایر» عرضه کرد.
این کتابخانه، ۱۰ سال پیش فعالیتی را با استفاده از کارشناسان نابینا برای بالا بردن کیفیت تولید کتابهای گویا آغاز کرد. این گروه ۴۰ نفره، در هر جلسه یک کتاب را، بدون توجه به عنوان و موضوع آن، به طور مشترک مطالعه کرده و دیدگاههای اصلاحی خود را عرضه مینمایند. تا کنون ۶۰ عنوان کتاب ضبط شده را بررسی و نتیجه آن را برای اجرا در تولیدات جدید ارائه نمودهاند. این فعالیت با استقبال عمومی کتابخانهها و تولیدکنندگان روبه رو گردید و اکنون این گروهها در دیگر کتابخانههای انگلستان نیز تشکیل شدهاند در سال ۲۰۰۸ این گروه ۱۴ نفره موفق به کسب مدال افتخار در خدمت رسانی به نابینایان شدند.
کارگاههای آموزشی
این دوره همانند دوره قبل بخشی را به اجرای کارگاههای تخصصی کتابداری ویژه نابینایان و کمبینایان، مطابق با آخرین پیشرفتهای حوزه کتابداری عمومی اختصاص داده است.
آقای فرانکو هندریز مسئول کتابخانه نابینایی شهر از آفریقای جنوبی، مدیریت کارگاه «کتابخانه جهانی برای نابینایان» را بر عهده داشت.
هدف اصلی این کارگاه، بحث درباره شیوههای ایجاد شبکه جهانی برای نابینایان با استفاده از همه امکانات و تجهیزات موجود بود. دورنمای این طرح حکایت از دسترس پذیری کلیه منابع مکتوب برای انواع نارساییهای بینایی، بدون محدودیت زمانی و مکانی، میباشد. نحوه خدمترسانی این شبکه به صورت پیوسته و تمام مسیر از انتخاب موضوع تا تولید و ارسال بر اساس استاندارهای پذیرفته شده در مجامع تخصصی خواهد بود. همچنین هیچ نوع محدودیتی برای دسترسی متقاضیان وجود نخواهد داشت و افراد از هر گوشه دنیا قدرت انتخاب و دریافت منابع را خواهند داشت. البته مقداری اجرای این طرح، تبدیل کلیه منابع به صورت دیجیتال و مجازی است؛ پس از آن به منظور رفع اشکالات، پیشبینی تولید و توزیع فیزیکی نیز در نظر گرفته میشود. اجرای این پروژه نیازمند شناسایی و جلب همکاری کلیه سازمانها و مؤسسات مرتبط با تولید و توزیع منابع کتابخانهای معلولان است. به طور مثال، هماهنگی در اطلاع رسانی و خدمات به صورت پیوسته و تلفنی در آینده قابل اجرا خواهد بود. از این رو، اعضای مشترک امکان خدمات گیری از این شبکه را خواهند داشت. طبق مقررات از پیش تعیین شده، حفظ قانون حق مؤلف الزامی میباشد. کتابخانه جهانی تعهدی برای در اختیار گذاشتن مجموعه فیزیکی ندارد و کاربر (کتابخانه محلی) بر حسب نیاز میتواند منابع را به فرمت فیزیکی تبدیل نماید. تذکر این نکته ضروری است که برای این کتابخانه جهانی هنوز هیچ مخزن متمرکزی پیش بینی نشده است و همچنین حوزه تأمین مالی این شبکه هنوز نامعلوم است و باید در جلسات دقیق کارشناسی نظرات اعضا طرح و تصمیمگیری شود.
فعالیتهای انجام شده جهت ایجاد این کتابخانه، در سال ۲۰۰۹ عبارتاند از: تعیین سیاستهای اصلی کتابخانه جهانی نابینایان و تشکیل ۴ گروه کاری به منظور ۱) شناسایی سازمانها و نیروهای توانمند که قدرت فعالیت در شبکه را دارند. ۲) توسعه روابط کتابخانههای موجود و برقراری نظم امانت دهی به اشکال مختلف میان مجموعه داران. ۳) طراحی یک مدل اقتصادی برای بقای شبکه جهانی، و ۴) توسعه مشارکت سازمانهای بینالمللی و ناشران شناخته شده جهت تقویت پشتوانه شبکه.
همه این موارد در کارگاه طرح و شرکت کنندگان دیدگاههای خود را بر اساس تجربه، تخصص و موقعیت، و جایگاه کتابخانهای خود بیان کردند.
خانم ژولی رائه از ملبورن استرالیا، کارگاهی با عنوان مشارکت عمومی برگزار کرد.
طبق گزارش مجری این کارگاه کمتر از ۵۰ درصد منابع چاپی و کمتر از ۲۰ درصد وب سایتها قابلیت استفاده برای افراد نابینا و کمبینا را دارد. یکی از سازمانهای تأمین کننده کمبودهای نابینایان استرالیا (مؤسسه Vision ustralia) به دنبال اجرای طرحهایی برای افزایش سطح منابع کتابخانهای برآمده است. یکی از این برنامهها، توسعه مشارکت عمومی کتابخانهها در سراسر این کشور میباشد که با شناسایی موقعیت و میزان فعالیت هر کتابخانه، امکانات ویژهای به واسطه ارتباطات میان این انجمن با مجموعه کتابخانههای محلی تأمین خواهد شد اجرای این طرح خدمات کتابخانههای محلی را به معلولان، نسبت به گذشته، افزایش داده است. اولین اجرای آزمایشی این طرح، با همکاری خانه کتاب استرالیا در شهر ویکتوریا با مساعدت شهرداری ۱۲ منطقه و ۴ کتابخانه بزرگ محلی، برای خدمات رسانی به بیش از یک میلیون جمعیت روستایی و شهری راهاندازی گردید.
از جمله فعالیتهای انجام شده میتوان به تولید منابع نرم افزار دیزی و تجهیز کتابخانههای فوق به سخت افزارهای دیزی اشاره کرد. برای آموزش شیوه استفاده از دستگاههای دیزی دورههایی برای کتابداران و داوطلبان خدمات رسانی به نابینایان برگزار میگردد.
طبق برنامه زمانبندی شده از ژوئن ۲۰۰۸ تا پایان سال ۲۰۰۹ تجهیز ساختمان کتابخانه شهر لوگان در استان کوئیزلند، ارسال کتابها، مجلات، و روزنامهها به صورت آنلاین برای کاربران نابینا به کتابخانههای محلی انجام خواهد شد.
بازدید از کتابخانه شهر ماستریخ
پنجشنبه صبح ساعت یک ربع به ۸، طبق برنامههای از پیش تعیین شده، مهمانان و دیگر محققان حوزه کتابداری و اطلاع رسانی نابینایان و کم بینایان، با یک اتوبوس سیاحتی برای حضور در بازدید یک روزه از شهر میکلان به کتابخانه و موزه سفال شهر ماستریخ هلند (شهری در ۱۰۴ کیلومتری بروکسل) انتقال یافتند.
این کتابخانه میان دو منطقه و یک و سرامیک، در سال ۱۹۹۲، به سبک معماری کتابخانه آمستردام، در شش طبقه مشرف بر رودخانه مس ساخته شده و چشم هر بیننده را خیره میسازد. طبقه زیرین این کتابخانه ویژه کتابهای داستان مورد نیاز جوانان، طبقه همکف بخش اداری و اطلاعرسانی، طبقه اول شامل رستوران، بخش مجلات و روزنامهها و طبقات دوم و سوم و چهارم به کتابهای مرجع اختصاص دارد. شرکتکنندگان پس از بازدید از نمای بیرونی و جذاب جهت صرف صبحانه و بازدید از نمایشگاه دائمی سفال و سرامیک به قسمت از پیش تعیین شده وارد و سپس جهت شنیدن سخنرانی رئیس کتابخانه اریک وزل و ژان ژاکوب، از مقامات شهر ماستریخ، در جایگاه پلکانی شکلی مستقر شدند. آقای ژان ژاکوب، مشاور شهردار شهر ماستریخ، ضمن تشکر از حضور شرکت کنندگان کنفرانس در این کتابخانه این شهر را به عنوان یکی از شهرهای قدیمی و دارای فرهنگ و تاریخ غنی و آثار تاریخی از زمان رم باستان معرفی کرد.
پس از آن، محققان به ۵ گروه جداگانه تقسیم شدند و ۵ تن از میزبانان سرپرستی هر گروه را عهدهدار شدند. ابتدا، در راهروهای طبقات بدون پله به بازدید ساختمان پرداخته سپس از بخش پذیرش واطلاع رسانی مراجعان و سپس از قسمت خدمات الکترونیکی به متقاضیان کتابهای دیزی به مشترکان این نوع کتاب به زبان آلمانی و فلامن پرداختند. سپس از دو قرائتخانه مخصوص کتابهای دیزی و سخت افزارهایی چون انواع درشت نما و برجسته نگار بازدید شد. در بخش بعدی از قسمت کودکان، که از نمای جالبی برای جذب کودکان ناتوان و عادی برخوردار بود بازدید، به عمل آمد. سپس در طبقات بالا استودیوهای ضبط و روش تولید دیزی را به مراجعان نشان دادند. این کتابخانه در طبقه فوقانی یک بالکن روبهروی رودخانه دارد که استفاده از این موهبت خدادادی و نصب نورگیرهای متناسب باعث جذب شهروندان به آن میگردد.
نتیجهگیری: ایفلا فرصت مساعد و مطلوبی برای مراکز معلولین به ویژه نهادهای معلولیتی ایران است و باید بیش از پیش از امکانات این سازمان استفاده شود. به ویژه برای ناشنوایان و دیگر اقشار معلولین هم استفاده گردد.
مآخذ
دانشنامه کتابداری واطلاعرسانی، پوری سلطانی و فروردین راستین، تهران، فرهنگ معاصر، ۱۳۷۹، ص ۲۳۱- ۲۳۲؛ دایره المعارف کتابداری و اطلاعرسانی، سرپرست عباس حری، تهران، کتابخانه ملی، ۱۳۸۱، ج۱، ص ۴۲۴-۴۲۷؛ «ششمین کنفرانس بینالمللی ایفلا»، تاج الملوک ارجمند، مطالعات ملی کتابداری و سازماندهی اطلاعات، بهار و تابستان ۱۳۷۳، سال پنجم، ش ۱ و ۲؛ «گزارش یازدهمین نشست ایفلا»، حسین روحانی صدر، مطالعات ملی کتابداری و سازماندهی اطلاعات، زمستان ۱۳۸۶، شماره ۷۲ (علمی- ترویجی)، از ۳۲۹ تا ۳۳۶؛ «گزارش دوازدهمین نشست ایفلا ویژه نابینایان»، مطالعات ملی کتابداری و سازماندهی اطلاعات، بهار ۱۳۸۹، شماره ۸۱ (علمی- ترویجی)، از ۱۸۲ تا ۱۹۰.